Page 26 - 9-sinif-edebiyat-odn

90 MASAL / FABL
Yer: Masalda belirli bir yer, çevre yoktur. Hayali bir yer ve çevre söz konusudur. Bunlar
da genellikle “Kafdağı’nın arkasında bir ülke, yedi kat yerin altı, periler padişahının ülkesi”
gibi hayalî yerlerdir. Bunun yanı sıra gerçekliğe uygun yer ve mekânlara da rastlanabilir.
Örneğin, bazı Türk masallarında “Halep, Şam, İsfahan, Mısır, Bağdat” gibi yerlerin adı
geçmektedir. Ancak bu yerlerin özellikleri ayrıntılı olarak verilmez.
Zaman: Masalda zaman da belirsizdir, hayal ürünü bir geçmiş zamandan söz edilir. Olay-
ların anlatılmasında zamanda sıçrama yöntemine sıkça başvurulur. Mesela masal kah-
EDİTÖR YAYINEVİ
ramanının çocukluk dönemi anlatılırken “Aradan yıllar, yıllar geçmiş.” denilerek bir anda
yirmi yıl sonrasına, kahramanın genç bir delikanlı olduğu zaman dilimine geçilir.

Kişi: Masal kahramanları olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Günlük yaşamda karşılaşabi-
leceğimiz tipten kişilerin yanı sıra “peri, dev, cüce, cadı, gulyabani, şahmeran, Zümrü-
düanka kuşu” gibi hayalî kahramanlar da karşımıza çıkabilir. Masal kişileri tek yönlü ve
dışa dönüktür. İyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür. Kişilerin iç dünyaları pek öne çıkarılmaz.

MASAL TÜRÜNÜN TARIHSEL GELIŞIMI

Dünya Edebiyatında Masal

F Dünya edebiyatında masal türündeki ilk eser Hint edebiyatının ürünü olan ve Beyde-
ba’nın yazdığı “Kelile ve Dimne” sayılabilir. Bu eserin dışında “Binbir Gece Masalları”
bu türün güzel örneklerindendir. Ayrıca Eski Yunan’daki Ezop Masalları da bilinen
en eski masal/fabl örnekleri arasındadır. Bunların dışında Oscar Wilde, Danimarkalı
Andersen, Fransız La Fontaine dünya edebiyatında yapma masallarıyla tanınan sa-
natçılardandır.
Yapma Masal: Belli yazarlar tarafından halk masallarına benzetilerek yazılan ve bir dünya
görüşünü yansıtan masallara yapma masal denir.

Türk Edebiyatında Masal

F Türk masalları tarihin bilinmeyen bir devrinden beri sözlü gelenekte yaşamaktadır.
Bu masalların toplanıp yazıya geçirilmesi 19. yüzyıldan sonra olmuştur. Türkiye’de
halk ağzından derlenmiş en eski masal kitabı “Billur Köşk”, en tanınmış masallar ise
“Keloğlan Masalları”dır. Cumhuriyet devrinde Pertev Naili Boratav, Ziya Gökalp, Tahir
Alangu, Saim Sakaoğlu ve Eflatun Cem Güney masal üzerine çalışmalar yapmışlar-
dır. Ayrıca Tanzimat Dönemi’nde Şinasi, La Fontaine masallarını Türkçeye çevirmiştir.