Page 26 - 9_tarih_ogretmenin

84 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI
Uygur Devleti’nin Yıkılması

F Uygurlar’ın güçlenmesi üzerine Çin 821’den itibaren çeşitli entrikalar uygulayarak Uy-
gur ülkesinde karışıklıklar çıkardı. Bu karışıklıklar Uygurların zayıflamasına neden
oldu.
F 840 yılında Kırgızlar Uygur Devleti’ne son verdi. 840 Kırgız yenilgisinden sonra Uy-
gurlar başka bölgelere göç etmek zorunda kaldılar. Gittikleri bölgelerde zamanla Sarı
(Kasu) uygurları, Turfa Uygurları yeni devletler kurdular.
EDİTÖR YAYINEVİ
Kansu Uygur Devleti (Sarı Uygurlar)

F Çin’in kuzeyindeki Kansu bölgesine yerleşen Sarı Uygurlar tarafından kuruldu.
F Siyasi alanda çok başarılı olamadılar. Budizm’i benimsemediler.
F Ticari alanda başarı gösterdiler. Sarı Uygurlar günümüzde Kuzeybatı Çin’de yaşama-
ya devam etmektedirler.

Doğu Türkistan Uygur Devleti (Turfan Uygurları)

F Uygurların bir kısmı İç Asya’ya göç ederek Beşbalık, Turfan, Hoça ve Kaşgar’ı içine
alan bölgede devlet kurdular.
F Bu bölgeye Doğu Türkistan, bu devlete de Doğu Türkistan (Turfan) Uygur Devleti de-
nildi. Kâğıt ve hareketli matbaa tekniğini kullanarak çok sayıda kitap bastılar.
F Bu devlet, Orta Asya’nın ticaret yolları üzerinde olduğu için ekonomik alanda zengin-
leştikleri gibi kültür ve sanat alanında da geliştiler. Turfan Uygurları, günümüzde Çin’e
bağlı Doğu Türkistan Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşamaktadırlar.

ILK TÜRK DEVLETLERINDE GÜÇ VE YÖNETIM YAPISI
GÜCÜN MEŞRUIYET KAYNAĞI
F İlk Türk Devleti olan Asya Hunlarında tahta çıkan kağanlar Gök Tanrı’nın tahta çıkar-
dığı Tanhu unvanını kullandılar.
F Orhun Kitabeleri’nde Bilge Kağan; “Tanrı irade ettiği için tahta oturdum dört yandaki
milletleri nizama soktum.” demiştir.
F Uygurlara ait Karabalasagun Yazıtı’nda ise Böğü Kağan’ın unvanı Tengride kut bul-
muş olarak geçmektedir.
F Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere Türklerde devleti yönetme yetkisi kağa-
na, Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Dolayısıyla Türklerde gücün meşruiyet
kaynağı ilahidir.