Page 118 - 10. SINIF FAVORİ COĞRAFYA DEFTERİM
P. 118
ÖZETİN ÖZETİ 3. Ünite: Bölgeler ve Ülkeler
uluslararası ulaşım hatları
Ulaşım
Q İnsan veya eşyaların bir yerden başka bir yere taşınmasına ulaşım denir. Ulaşım, dünyanın her yerinde aynı düzeyde geliş-
memiştir. Ulaşım ağlarının sıklığı ve kalitesi bir ülkenin gelişmişlik düzeyi hakkında bilgi verir.
Q Gelişmiş ülkelerde ulaşım ağı sık, ulaşım sistemleri çeşitli, hızlı ve konforlu iken az gelişmiş ülkelerde ise ulaşım imkânları ve
ulaşım teknolojisi yeterli düzeyde gelişme göstermemiştir.
Kara Yolu Ulaşımı
Q Kara yolları dünyanın en eski ulaşım sistemidir.
Q Kara yolları, deniz ve demir yoluna kıyasla daha pahalıdır.
Q Modern anlamda ilk kara yolu 19. yüzyılda Birleşik Krallık'ta yapılmıştır.
Q Bu dönemde demir yollarının ortaya çıkmasıyla kara yolu gerilemiştir. 20. yüzyılda otomotiv dünyadaki en önemli sektörler-
den biri hâline gelmiştir, kara yolları da buna bağlı olarak gelişmiş ve dünyayı saran bir ağ hâline gelmiştir.
Q ABD gerek yol kalitesi gerekse uzunluk bakımından önde gelir. En yoğun kara yolu ise Japonya ve Batı Avrupa ülkelerindedir.
Asya'da Çin, Pakistan'ın doğu kesimi ve Güney Hindistan yoğun kara yoluna sahiptir. Asya'da en önemli kavşak Türkiye'dir.
Asya ile Avrupa'dan gelen yollar Türkiye'de birbirine bağlanır.
Deniz Yolu Ulaşımı
Q Deniz yolları, kara yollarından sonra gelişme gösteren ve daha çok yük taşımacılığında kullanılan ulaşım ağıdır.
Q Deniz yolu ulaşımının en düşük maliyetli ulaşım sistemi olmasında; tek seferde daha çok yük taşıması, yol yapım ve bakım
masraflarının olmaması gibi faktörler etkilidir.
Q İki kara parçası arasında geçit gibi uzanan ve iki su kütlesini birleştiren doğal su yollarına boğaz denir.
Q İki su kütlesini birleştirmek için insan eliyle açılan su yollarına ise kanal denir.
Q Uluslararası ticarette daha çok deniz yolu kullanılmaktadır.
Yeryüzündeki Başlıca Boğaz ve Kanallar
Süveyş Kanalı:
Q Sina Yarımadası'nın batısında yer alan kanal, Akdeniz'i Kızıldeniz üzerinden Hint Okyanusu'na bağlamaktadır.
Q Dünya'da kapakları olmayan en uzun kanaldır.
Q Uzunluğu 163 km olan kanalın en dar yerindeki genişliği 300 metredir.
Q 17 Kasım 1869'da İngiltere tarafından açılan bu su yolu, Avrupa ile Güneydoğu Asya arasındaki ulaşımı kısaltmıştır.
Panama Kanalı:
Q Orta Amerika'da 1915 yılında işletmeye açılan kanal Atlas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'a bağlamaktadır. Mühendislik hari-
kası olarak tanımlanan kanal, birbirine bağlı havuz sistemlerinden oluşmaktadır.
Q Atlas Okyanusu'ndan Büyük Okyanus'a geçecek olan gemiler, seviyesi yükselebilen havuzları kullanarak Gatun Gölü'ne ulaş-
maktadır.
Q Deniz seviyesine göre 28 metre yükseklikte bulunan bu gölü geçtikten sonra, yine aynı sistemle çalışan havuzlarla deniz
seviyesine inilmekte ve Büyük Okyanus'a ulaşmaktadır.
Q Dünya ticaretinin bir kısmı bu kanal üzerinden yapılmaktadır. En pahalı kanaldır. Panama Kanalı'nın uzunluğu 77 km'dir.
MARKAJ YAYINLARI
118 Markaj Yayınları / 10.Sınıf Coğrafya