Page 109 - 10-sinif-biyoloji-beceri-temelli

AKRABA EVLİLİĞİ

5 Hemofili kanın pıhtılaşması için gerekli proteinlerin bir ya da birkaçının eksik olması, kanamaların uzun süre devam
etmesi durumudur. Hemofili hastalarının yaralanmaları sonucu kan kaybı nedeniyle ölüm riski artar. Hemofili hastalığı
kalıtsal bir hastalık olup çekinik alellerin bir araya gelmesiyle canlıda gözlenir. Aşağıda iki farklı ailede hemofili hasta-
lığının görülme durumları araştırılacaktır.

Ata bireylerinde hemofili hastalığı görülen kardeş
çocuklarının evliliği sonucunda oluşan durum şekil- Ata bireylerinde kan bağı bulunmayan çiftlerin evliliği
sonucunda oluşan durum şekildeki gibidir.
deki gibidir.
Baba Anne Baba Anne
Normal genler Hemofili Normal genler Hemofili
taşıyıcısıdır. X Y taşıyıcısıdır.
Kişi Sayısı DATA YAYINLARI
BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORU X X X X Erkek Çocuk Y Erkek Çocuk X X X X Y Erkek Çocuk Y Erkek Çocuk
X X
X Y
X X
Kız Çocuk
Kız Çocuk
Kız Çocuk
Kız Çocuk
Hemofili
Hemofili
Hemofili
Hemofili
Hemofili
Hemofili
Hemofili
Hemofili
taşıyıcısı
görülmez
görülmez
görülmez
görülür
taşıyıcısı
görülmez
görülür
Y
X
X
X
X
X X
Y
X kromozomunda hemofili geni X kromozomunda normal gen Normal Y kromozomu
Buna göre yukarıda verilen durumlarda akraba ve akraba olmayan evliliklerde görülen kalıtsal hastalıklarla ilgili;
I. Hemofili hastalığına yakalanma riski hem akraba olan çiftte hem de akraba olmayan çiftte görülme oranı aynıdır.
II. Akraba evliliklerinde hemofili hastalığına neden olan alellerin yan yana gelme ihtimali daha fazladır.
III. Otozomlarda çekinik bir alelle taşınan hemofilinin her iki çiftin doğan çocukların görülme oranı %25'tir.
verilen ifadelerden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
6 Orak hücreli anemi, alyuvarlardaki oksijen taşıyıcı protein olan hemoglobinin anormalliği sonucu alyuvarların orak şeklini
almasıyla oluşan otozomal resesif kalıtılan bir hastalıktır. A ile gösterilen orak hücreli anemide genotipler şu şekildedir.
AA: Sağlıklı Birey Aa: Taşıyıcı Birey aa: Hasta Birey
Bir sülalenin orak hücreli anemi hastalığının görülme durumları grafiklerde gösterilmiştir.
Başlangıçta bu hastalık bakımından Bir süre sonra bu hastalık bakımından
sülalenin genotip durumu; sülalenin genotip durumu;
Kişi Sayısı

Genotip Genotip
AA Aa aa AA Aa aa
Bu sülale ile ilgili;
I. Aile bireylerinde zamanla orak hücreli anemi hastası kişi sayısı artar.
II. Aa genotipli bireyler arasında akraba evliliği yapılmış olabilir.
III. Ailede hastalık geni taşıyan kişi sayısı sabittir.
yukarıdaki ifadelerden hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
107