Page 147 - 10-sinif-biyoloji-beceri-temelli

KONULAR

• GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN
• DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARININ SEBEPLERI VE OLASI SONUÇLARI
DATA YAYINLARI
● Ekosistemin doğal yapısı ve işleyişinin bazı kimyasal maddeler ve kirleticilerin yoğunluğunun artmasıyla
bozulmasına çevre kirliliği denir.
Güncel çevre sorunları; hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, radyoaktif kirlilik, ses kirliliği, asit yağmurları,
iklim değişikliği, erozyon, doğal hayatın tahribi, orman yangınları ve biyolojik çeşitliliğin azalması arasında yer alır.
ÇEVRE SORUNLARININ ORTAYA ÇIKMASINDA INSANIN ROLÜ
Ekolojik Ayak İzi:
● Bir kişi veya toplum için gerekli olan ihtiyaçlarda kullanılan kaynaklara, yeni kaynakların üretilmesi ve
oluşan atığın giderilmesi için gereken coğrafik alana ekolojik ayak izi denir.

Biyolojik kapasite: Bir bölgenin yenilenebilir doğal kaynakları üretme gücüdür. Biyolojik kapasite ekolojik ayak
izinden büyükse o bölgenin kendini yenileme kapasitesi de yüksektir.
● Kişi ya da topluluğun tükettiği ürünlerin üretimi için kullanılan yenilenebilir doğal kaynaklara tüketimin
ekolojik ayak izi denir.
● Coğrafi bir bölgede yararlanılan biyolojik kapasite kullanımına üretimin ekolojik ayak izi denir.
Su Ayak izi:
● Bireyin veya bir toplumun kullandığı ürünler ve hizmetlerin elde edilmesi için kullanılan temiz su kaynak-
larına su ayak izi denir.
● Üretimde veya tüketimde kullanılan yağmur suyu oranına yeşil su ayak izi denir.
● Üretimde veya tüketimde kullanılan yüzey ya da yer altı tatlı su kaynaklarının toplam hacmine mavi su
ayak izi denir.
● Kirlilik yükünün azaltılması için tüketilen tatlı su miktarına gri su ayak izi denir.

Karbon Ayak izi:
● Bir yıllık zaman diliminde kurum veya bireyin ulaşım, ısınma, elektrik
tüketimi, solunum gibi yaşamsal faaliyetler sonucunda atmosfere salı-
nan CO miktarına karbon ayak izi denir.
2
YEREL VE KÜRESEL BAĞLAMDA ÇEVRE KIRLILIĞININ ÖNLENMESI

● Ulusal ve uluslarası kuruluş veya dernekler çevresel kirliliğin azaltılması, enerji kaynakları bilinçli kulla-
nılması için çalışmalar yapmaktadır.
● Doğal parkların arttırılması nesli tükenme tehlikesi olan canlıların koruma altına alınması, sanayi ve evsel
atıkların kontrol altına alınması, av faaliyetlerinin sınırlandırılması, anız yakma, plansız kentleşme durum-
larına yönelik çeşitli projeler üretilmektedir.
Çevre Kirliliğinin Önlenmesinde Biyolojinin Diğer Disiplinlerle İlişkisi
Çevre kirliliğin sorunları küreseldir. Çevre kirliliğine yönelik çalışmalarda sadece biyoloji bilimi yeterli değildir.
Dolayısıyla birçok bilimle iş birliği halindedir. Böylece biyoloji, çevre mühendisliği, kimya, fizik, ziraat, mimari,
ekoloji bilimiyle ortak çalışmalar yürütür.

145