Page 16 - 10. SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

7. ünİte: anı (hatıra) PARAGRAF TESTİ 1

1 Anı, bir kimsenin başından geçen ya da yaşadığı 3 Hüseyin Cahit Yalçın (1875-1957), Servetifünun Dönemi
dönemde tanık olduğu olayları ve durumları konu edin- yazarlarındandır. Balıkesir’de doğdu. Mülkiyeyi bitirdi.
diği yazı türüdür. (I) Bu yazı türünün yazılma amaçları Çeşitli liselerde müdür yardımcılığı ve müdürlük görev-
arasında; hayat tecrübelerini paylaşmak, olaylara açıklık lerinde bulundu. İstanbul ve Kars milletvekilliği yaptı.
kazandırmak, unutulmaya yüz tutan toplum değerlerini Nadide adlı romanını lise yıllarındayken yazan yazar,
tanıtmak ve yaşatmak gibi unsurlar sayılabilir. (II) Anı Servetifünun Dönemi’nde daha çok roman, hikâye ve
yazarı; yaşadığı olayı, üstünden zaman geçtikten sonra eleştirileriyle ön plana çıktı. 1908’den sonra siyasi yazılar
tarafsız bir bakış açısıyla kaleme almaya, gerçeğe bağlı yazmaya başladı. Servetifünun topluluğundayken bu ede-
kalmaya, içten bir anlatım kullanmaya dikkat eder. (III) biyatı eski edebiyata karşı daima savundu. Eski yeni tar-
Yazar tanık olduğu olayları, kişileri ve dönemleri kendi tışmalarında, bağlı bulunduğu Servetifünun topluluğuna
bakış açısıyla ve kendi eğilimleri doğrultusunda verir. (IV) destek oldu. Eserlerini gerçekçi bir bakış açısıyla, iç ve
Yazar, anlatımda mektup, fotoğraf, günlük gibi belgeler- dış gözleme dayanarak yazdı. Hikâye, roman, fıkra, men-
GİRİŞ YAYINLARI
den de yararlanabilir. (V) Böylece yazar, unutulmasını sur şiir türünde yazdığı eserlerinde, şairane ve süslü bir
istemediği, sonraki kuşaklar için önemli ve gerekli gör- üslup kullandı. Yazarın Hayat-ı Muhayyel, Hayat-ı Haki-
düğü gerçekleri kalıcı kılma amacı taşır. kiye Sahneleri hikâye; Hayâl İçinde roman; Kavgalarım
eleştiri; Edebiyat Anıları, Siyasal Anılar anı türündeki
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralandırılmış cümlelerin hangisiyle başlar? eserlerinden bazılarıdır.
Bu parçada Hüseyin Cahit Yalçın ile ilgili aşağıdaki-
A) I B) II C) III D) IV E) V
lerin hangisine değinilmemiştir?
A) Hayatı B) Eğitimi
C) Vazifeleri D) Eserleri
E) Kişiliği

2 Türk edebiyatında anı türünün ilk örneği Babür İmpara-
toru Babür Şah’ın yazdığı Babürname adlı eserdir. Son-
rasında vakayinameler, menakıpnameler, gazavatna-
melerde anı türü diğer türlerle iç içe geçmiştir. Tanzimat
Dönemi’nde de anı türünün diğer türlerle iç içe verilmesi 4 Falih Rıfkı Atay’ın Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri adlı
söz konusudur. Bu türün Batılı anlamda ilk örnekleri Ser- eseri, Türk edebiyatında anı türüne örnektir. Yazar bu
vetifünun Dönemi’nde verilmiştir. Halit Ziya Uşaklıgil’in eserde; Mustafa Kemal’le ne zaman ve nasıl tanıştığını,
Kırk Yıl adlı eseri, Batılı anlamda anı türünün ilk örnekleri Mustafa Kemal’in rejim değişikliğini haber verişini, yazı
arasındadır. Bu dönemde yazılan anılarda; Servetifünun ve dil inkılabıyla ilgili anılarını vb. konu edinmiştir. Söz
sanatçılarının bir araya gelişleri, amaçları, dönemin diğer konusu anılarında akıcı, yer yer şiirsel bir üslup kullan-
aydınlarıyla olan tartışmaları işlenmiştir. Halit Ziya Uşak- mıştır. Eser, gerek işlenen kişiler gerekse olaylar yönüyle
lıgil’in Saray ve Ötesi, Mehmet Rauf’un Edebî Hatıralar dönemin sosyal ve siyasi hayatına ışık tutması bakımın-
adlı eserleri, dönemin tanınmış anı örneklerindendir. dan önemli bir kaynak niteliğindedir.
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların- Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıda-
dan hangileri ağırlıklı olarak kullanılmıştır? kilerden hangisi olabilir?
A) Benzetme - Örneklendirme A) Falih Rıfkı Atay

B) Tanık gösterme- Karşılaştırma B) Falih Rıfkı Atay’ın Hayatı
C) Tanımlama - Tanık gösterme C) Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri
D) Örneklendirme - Karşılaştırma D) Falih Rıfkı Atay’ın Eserleri
E) Tanımlama - Sayısal verilerden yararlanma E) Mütareke Yılları

giriş Yayınları / 10. Sınıf türk Dili ve edebiyatı 37