Page 105 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları
P. 105
¦ §
104 EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI
104
Yüzme hızı
Sıcaklık
Düşük Optimum Yüksek
Bir balık türünün sıcaklığa bağlı olarak yüzme hızındaki değişmeler
EDİTÖR YAYINEVİ
* Ekosistemdeki değişikliğin en büyük sebebi insan faaliyetleridir.
* Avlanma, geniş çayırlık alanlarının ortadan kaldırılması, şehirleşme, ağaç kesme, madencilik,
aşırı otlatma gibi birçok faaliyet ekosistemde dengelerin bozulmasında rol oynar.
* Bazı canlılar değişen çevre sıcaklığına karşın vücut sıcaklıklarını sabit tutarlar. Bu canlılara
sıcakkanlı canlılar denir. Kuşlar ve memeliler buna örnektir.
* Bazı canlıların ise değişen çevre sıcaklığına karşı vücut sıcaklıkları da değişir. Bu canlılara soğuk-
kanlı canlılar denir. Sürüngenler, kurbağalar ve balıklar buna örnektir.
EKOSİSTEMDEKİ CANLI (BİYOTİK) FAKTÖRLER
* Bir ekosistemde bulunan ve birbirleriyle ilişki içinde olan canlı varlıkların hepsine birden canlı
(biyotik) faktör denir.
a. Üreticiler
* İnorganik maddelerden organik madde sentezi yapan yani kendi besinini üreten canlılara üretici
(ototrof) canlılar denir.
* Bu canlılar ya fotosentez ya da kemosentez yaparak besin üretirler.
* Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine çevirirler.
* Fotosentez yapan bu canlılar, atmosferdeki karbondioksit ve oksijen dengesini sağlar.
* Siyanobakteri, algler, öglena ve bitkiler bu canlılara örnek verilebilir.
b. Tüketiciler
* Kendi besinini üretemeyen, dışardan hazır besin alan canlılara tüketici (heterotrof) canlılar denir.
* Mantarlar ve hayvanların tamamı, bazı bakteriler ve protistaların çoğu bu gruba girer.
* Sadece bitki veya algler ile beslenen canlılara birincil tüketici, birincil tüketicilerle beslenen can-
lılara ikincil tüketici denir.
* Tüketiciler aldıkları besin çeşidine göre birincil tüketiciler herbivor (otçul), ikincil tüketiciler kar-
nivor (etçil) ve üçüncül tüketiciler omnivor (hepçil) olarak gruplandırılır.
* Ekosistemdeki üreticiler ile tüketici canlı grupları arasında beslenmeye dayalı besin ağı oluşmuştur.
