Page 18 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları

¦ HÜCRE BÖLÜNMELERİ § 17 17

y Polenle beslenen dişi larvalar işçi arı, arı sütüyle beslenenler kraliçe arı olur.

y Yumurta kanalından geçen yumurta hücresi döllenmezse yumurta hücresi (n) gelişerek erkek arı
oluşur. Bu kısım eşeysiz üreme olarak bilinir. Erkek arılar spermlerini mitoz bölünmeyle üretirler.

y Kuyruklu kentenkelede; dişinin iki yumurta hücresi birleşir 2n kromozomlu bu hücre gelişerek yeni
bir birey oluşturur. Buna; diploit partenogenez denir.
y Mekanik ve kimyasal etkilerle de yumurta hücresi gelişmeye başlar ve yeni birey oluşturur. Bu
olaya ise deneysel partenogenez denir. Örnek: Kurbağa yumurtaları.
6. Bitkilerde Vejetatif Üreme
EDİTÖR YAYINEVİ
Çelikle üreme Yumruyla üreme Soğanla üreme Rizomla üreme

Vejetatif Üreme Çeşitleri

Aşılamayla üreme Daldırma yöntemiyle Doku kültürüyle
üreme üreme yöntemi
y Yalnızca bitkiler âlemindeki canlılarda gözlenir. Genellikle yüksek yapılı bitkilerde (çiçekli) gözlenen
eşeysiz üreme çeşididir. Ana bitkiden alınan (dal, yaprak, gövde vb.) parçalar köklenip gelişebilir.
y Bitki hücreleri çoğaltılıp, çeşitli tipte özelleşmiş hücrelere farklılaşarak bitkinin yok olan kısım-
larının yeniden oluşmasını sağlar. Böylece kalıtsal varyasyon sağlanmadan tek bir ata bireyden
birbirinin genetik kopyası olan çok sayıda bitki kısa sürede elde edilir.
y Vejetatif üreyen bitkilerin bir kısmı çiçek, tohum, meyve gibi organlarla eşeyli ürerken; bir kısmı
ise çiçek açmalarına rağmen tohum oluşturma yeteneğini kaybetmiş çekirdeksiz üzüm, muz,
turunç, kavak, söğüt gibi yalnızca vejetatif üreme ile çoğalır.
y Vejetatif organlar kullanılarak gerçekleştirilir. Vejetatif organlar bitkide doğrudan üremeye
karışmayan, kök, gövde, yaprak gibi organlardır. Vejetatif organlar, bitkide metabolik faali-
yetlerden sorumludur.Vejetatif organlar kullanılarak eşeysiz üreme sağlanır.
y Kalıtsal çeşitlilik olmaz. Yararlı özellikler yeni nesillere aktarılır. Vejetatif üreme sayesinde kısa
sürede çevreye uyumlu bol ve kaliteli ürün veren bitkiler üretilir.