Page 21 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları

¦ §
20
20 HÜCRE BÖLÜNMELERİ
h. Doku Kültürü Tekniği * Günümüzde melez zambak, melez manolya,
y Steril şartlarda in vitro yani yapay besin orta- gül, melez orkide doku kültürü yöntemi ile
mında bitkinin hücre, doku veya organ gibi çoğaltılmaktadır.
kısımlarından yeni doku veya bitkisel ürünler Doku parçası (parankima hücreleri)
üretilmesi yöntemine doku kültürü denir. Hücre kültürü
y Doku kültürü;
» Ticari önemi olan bitkilerin çok sayıda üre- Ana bitki
timi, nesli tehlikede olan bitkilerin çoğaltılma- Embriyo Kallus
gelişimi
EDİTÖR YAYINEVİ
sında kullanılır.
» Üretilmesi zor olan türlerin çoğaltılıp korun- Ayrılmış tek hücreler
masında kullanılır. Özel kültür ortamı
» Bitkilerin besin değerinin artırılmasında Vejetatif üreme (Doku kültürü)
kullanılır.
» Doku kültürü sayesinde istenilen özellikte MAYOZ VE EŞEYLİ ÜREME
çok sayıda bitki elde edilir.
A. MAYOZ
» Bitkilerin ıslahı ve ticari üretiminde kulla-
nılabilir. * Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlıların erkek
» Ticari bahçecilik, seracılık, çevre düzenlemede ve dişi bireylerinin üreme hücreleri (gamet)
kullanılan süs bitkilerinin hızlı üretilmesinde kul- meydana gelirken görülür.
lanılır. * Üreme organlarında gerçekleşen mayoz
Doku Kültürü Yönteminin Aşamaları bölünmeye hazırlanan hücrelere eşey ana
* Virüs bulunma ihtimali düşük olan kök ve hücreleri denir.
gövde ucundan küçük doku parçaları alınır. * Eşey ana hücreleri diploittir (2n). Biri anne-
Steril besi ortamına hücreler bırakılır. den diğeri babadan gelen benzer kromozom-
* Birkaç gün içinde doku hücreleri farklılaşır ve lara homolog kromozomlar denir.
kallus oluşur. Kallus: Düzensiz hücre grupları- * Homolog kromozomlarda aynı karaktere ait
dır, doku parçalarıdır. genlerin bulunduğu bölgelere lokus denir.
* Kalluslar bulundukları ortamdan alınıp büyüme * Üreme hücrelerinde mayozla kromozom sayısı
hormonu içeren yeni ortama bırakılır. (Pate- 2n’den n takımına indirilir.
tes kallusu gibi bazı bitkilerde bu aşamada hor- Üreme hücrelerinin birleşmesiyle (döllenme)
mona ihtiyaç yoktur.) * zigot adı verilen döllenmiş hücre meydana gelir.

* Kallusun mitoz bölünmesi ve farklılaşmasıyla Mayoz ve eşeyli üreme, aynı türün bireyleri
oluşan hücreler kök ve gövdeye sahip küçük *
bitkileri oluşturur. arasında kalıtsal çeşitliliği (varyasyon) sağlar.
* Gametlerin mayozla oluşması olayına game-
* Bazı bitki türlerinde farklılaşan hücreler embriyo togenez adı verilir.
oluşturabilir. Embriyolar depolanarak tohum Gametogenez sonucu meydana gelen dişi
olarak kullanılabilir veya embriyo uygun ortamda * gamet yumurta, erkek gamet ise sperm
yetiştirilerek yeni bitkilere dönüştürülebilir. adını alır.