Page 113 - 10-sinif-telafi

112 DÜNYA GÜCÜ OSMANLI

Protestanların Himaye Edilmesi: Kanuni Dönemi’nde • Osmanlı 16. yüzyıldaki rakipleri arasında Safa- Okyanusu’ndan uzaklaştırmak, eski ticaret
Reform hareketlerinin öncü Martin Luther’in faali- viler, Memlûklüler, Macar, Avusturya ve Habs- yollarını yeniden canlandırmak ve Açe İslam
DENİZLERDE HÂKİMİYET MÜCADELESİEDİTÖR YAYINEVİ
yetlerini destekledi. Böylece Hristiyan birliğini par- burg İmparatorluğu yer alırken bu rakipleriyle Sultanlığı’nı Portekiz tehtidinden kurtarmak
çalanmış bir şekilde tutarak aynı zamanda Habs- rekabet edebilmek için kara ordusu ve donan-
masını daha da güçlendirdi.
burgların zayıflamasını sağladı. • Venedik, Ceneviz, İspanya ve Portekiz donan- Sonuçları: Osmanlı istenilen başarıyı elde
edemedi. Portekizliler Hint Okyanusu’ndan
Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’na Karşı Milli malarıyla mücadele eden Osmanlı donanması çıkarılamadı, Kızıldeniz ve Basra Körfezi
Monarşilerin Desteklenmesi: Yeni Çağ’da otorite- yeni tekniklerle üretilen kadırga ve kalyon tipi Osmanlı denetimine girdi.
sini papayla paylaşmak istemeyen Fransa, İngiltere, gemilerle denizlerde büyük avantaj sağladı.
İsveç ve Hollanda gibi milli monarşiler, Kutsal Roma • Kili, Akkerman’nın alınmasıyla Karadeniz’de; ATLANTİK ÜLKELERİNİN AKDENİZ’E
Germen İmparatorluğuna karşı bağımsızlıklarını Modon, Koron, Navari ve İnebahtı’nın alınmasıyla NÜFUZ ETME ÇABALARI
korumak için Osmanlı Devleti tarafından desteklen- da Osmanlı hâkimiyeti Akdeniz’de iyice arttı.
miştir. Osmanlı bu destekle Habsburg egemenliğini • Kanuni Dönemi’nden itibaren altın çağını ya- • XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti Akdeniz’e
hâkim olmak için Atlantik ülkeleri olarak
zayıflatmayı ve Hristiyan birliğini parçalamayı amaç- şayan Osmanlı donanması sayesinde Osmanlı tanımlanan İspanya, Portekiz, İngiltere
lamıştır. kısa sürede Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’nın ve Hollanda ile mücadele içerisinde ol-
tamamına hâkim oldu.
Endülüs (İspanya) Müslümanları ve Yahudilerin COĞRAFİ KEŞİFLER VE OSMANLI DEVLETİ’NE muştur.
Himaye Edilmesi: İspanya’da yaşadıkları esaretten • İspanya’nın öncülük ettiği Haçlı donan-
ve işkenceden kurtulmak isteyen Müslümanlar ve ETKİLERİ masına karşı Preveze Deniz Savaşı’nı
• Ticaret yollarının Osmanlı’nın eline geçmesi-
Yahudiler II. Bayezid’den yardım istediler. II. Baye- nin ardından Avrupalı devletlerin XV. yüzyılın (1538) kazanarak Akdeniz’i Türk gölü
zid’in gönderdiği gemilerle kurtarılan Müslümanlar, ortalarında başlattığı ve XVI. yüzyılın sonlarına hâline getirmiştir.
Cezayir ve Tunus’a, Yahudiler ise Selanik ve İstan- kadar sürdürdükleri Coğrafi Keşifler, dünyanın • Osmanlı Devleti’nin her geçen gün Ak-
bul’a yerleştirildiler. jeopolitik ve ekonomik dengesini değiştirdi. deniz ve Kuzey Afrika’daki hâkimiyetinin
Afrika’daki Müslümanların Himaye Edilmesi: İspan- • Hint Deniz Yolu’nun bulunması ve Batılı Dev- güçlenmesi Portekizlileri rahatsız etmiş
ya’nın işgal hareketlerine karşı Osmanlı Devleti letlerin sömürgeleştirdiği yerlerden elde et- iki ülke arasında yapılan Vadi’üs Seyl Sa-
vaşı’nı Osmanlı kazanmıştır.
“Tunus Savaşı” ile Kuzey Afrika’yı İspanya sömür- tikleri altın, gümüş gibi değerli madenlerle • XVI. yüzyılın başlarından itibaren Os-
gesi olmaktan kurtardı. Buraların sürekli korunması zenginleşmeleri sonucu Osmanlı’nın ekonomik manlı ile iyi ilişkiler kurmaya çalışan Hol-
için Cezayir, Trablusgarp ve Tunus isimli üç eyalet gücünü ciddi boyutlarda yıprattı. landa birtakım ticari imtiyazlar kazanarak
kurarak bölgeyi İstanbul’a bağladı. • Altın ve gümüş gibi değerli madenlerin kaçak Akdeniz’de etkinliğini arttırmaya çalışmıştır.
yollardan Osmanlı topraklarına sokulması, Os-
manlı akçesinin değer kaybetmesine neden oldu. • XVI. yüzyılın ortalarından itibaren dünya
AKDENİZ’DE OSMANLI HÂKİMİYETİNİN KURULMASI gücü hâline gelen İngiltere Akdeniz böl-
• İstanbul’un fethedilmesinden sonra Osmanlı HİNT DENİZ SEFERLERİ (1538-1553) gesine yönelerek bölgenin deniz ticaretini
Devleti Yakın Doğu ve Avrupa’nın önemli bir gücü Nedenleri: Kanuni Dönemi’nde yapılan seferin ele geçirmeye ve Kuzey Afrika’da sömürge
hâline geldi. amacı, Potekizleri Kızıldeniz, Basra Körfezi ve Hint bölgeleri kurmaya çalışmıştır.