Page 119 - 10-sinif-telafi

118 SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI

Reisülküttap: Divân-ı Hümâyun’un asli üyesi olma- • Fatih Dönemi’nde merkezi otoriteyi güçlendir- ŞEHZADELER VE SANCAĞA ÇIKMA USULÜ
yan reisülküttaplar, Divân kâtiplerinin ve kalemle- mek için yapılan diğer faaliyetler ise şunlardır: ŞEHZADELER
EDİTÖR YAYINEVİ
rinin şefi konumundaydılar. XVII. yüzyıl sonlarına ⤷ Daha önce var olan kanunları kendisinin dü- • Şehzadelerin gelecekte padişah olması
kadar nişancıya tabi olarak görev yaptılar. Reisül- zenlemiş olduğu kanunlarla birleştirerek Fa- şehzadelerin yetiştirilmesini ve iyi bir eği-
küttapların görevleri, Divânda kabul edilen ferman- tih Kanunnamesi olarak da bilinen “Kanunna- tim almalarını zorunlu hâle getirdi.
lara uygun olarak emirleri yazmak, padişah ve vezir-i me-i Ali Osman”ı hazırlaması • Bu eğitimler çocuk yaşlardan itibaren ilk
âzama gelen mektupları tercüme ettirerek bunlara ⤷ Kardeş katlini bu kanun içine koyarak meşru hâle olarak sarayda başlardı.
cevaplar hazırlamaktı. getirmesi • Haremdeki “Şehzadegan Mektebi” şeh-
Kaptanıderya: Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’n- ⤷ Divan toplantılarına sadrazamın başkanlık zadenin eğitime attığı ilk adımdı.
den itibaren kaptanıderya da Divânın asıl üyesi yapması usulünü getirmesi • Şehzadelerin eğitime başlaması Bed-i
olmuştur. Denizcilik işlerinden sorumlu en büyük ⤷ Padişahların haremden evlenme geleneğini Besmele adı verilen bir törenle gerçekleşirdi.
komutan sıfatındaydı. Tersaneye ait işlere bakar, başlatması • Şehzadelere konusu besmele öğretimi
donanma ile ilgili çalışmaları yürütürdü. olan ilk dersi Şeyhülislam verirdi.
⤷ Kişinin malına devlet tarafından el konulması • 10-15 yaşlarına kadar süren bu eğitimde
Yeniçeri Ağası: Askerî konularda gerek görüldüğü anlamına gelen müsadere usulünün getirilmesi
zaman Divâna çağrılırdı. Kapıkulu askerlerinin her Kur’an, Arapça, Farsça, tarih ve coğrafya
türlü sorununu Divâna iletirdi. Aynı zamanda baş- ile ilgili dersler verilirdi. Ayrıca ok atma,
ava gitme, cirit, güreş gibi spor faaliyet-
kent İstanbul’un da güvenliğinden sorumluydu. DEVLET İDARECİLERİNDE BULUNMASI GERE- lerinin yanında farklı meslekler ve güzel
OSMANLI DEVLET ANLAYIŞI KEN VASIFLAR yazı yazma sanatı da öğretilirdi.
OSMANLI MERKEZİYETÇİ YAPISININ • Nasihatname veya siyasetname geleneği Os- SANCAĞA ÇIKMA
GÜÇLENMESİ manlı Devleti’nde de bulunmaktadır.
• Osmanlı Devleti’nden önceki bütün Türk devletlerin- • Siyasetname yazarları devleti gözlemlemişler • I. Murat Dönemi’nden itibaren tahta ge-
de devlet başkanı seçiminde belirli bir sistem yoktu. ve devlet yönetimiyle ilgili görüşlerini yazdık- çebileceği düşünülen şehzadeler devlet
• Bu durum taht kavgalarının yaşanmasını berabe- ları eserlerle devlet yöneticilerine duyurmuş- işlerini uygulamalı bir şekilde öğrenmele-
rinde getirmiştir. lardır. ri için sancaklara gönderilmeye başlandı.
• Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin güçlendi- • Siyasetnamelere göre devlet idaresinde şu va- • 10-15 yaşlarında Şehzade Alayı adı ve-
rilmesi ve istikrarın sağlanması için bazı uygulama- sıflar bulunmalıdır: rilen büyük bir törenle yanlarına lala adı
lara gidilmiştir. ⤷ Ülke topraklarını genişletmek verilen tecrübeli devlet adamlarıyla bir-
• Bunlardan ilki veraset sisteminde yapılan düzen- ⤷ Halkın refah ve huzurunu sağlamak likte sancaklara gönderilirdi.
lemelerdir. • Sancağa çıkma usulüyle yetişen şehza-
• I. Murat Dönemi’nde “Devlet toprakları padişah ⤷ Halka adaletli davranmak deler Osmanlı Devleti’nin en ihtişamlı pa-
ve oğullarınındır.” anlayışı uygulanırken bu anla- ⤷ Devleti iç ve dış tehditlere karşı korumak dişahları olarak karşımıza çıkmıştır.
yış Fatih Dönemi’nde “Devletin toprakları padi- ⤷ Yönetici seçerken liyakat esasına göre be- • Bu usül ile yetişen son padişah III. Meh-
şahındır.” anlayışına dönüştürülmüştür. lirlemek met’tir.