Page 227 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

T
TANZİMAT DÖNEMİ'NDE ROMANANZİMAT DÖNEMİ'NDE ROMAN 5. ÜNITE 227
TANZİMAT DÖNEMİ'NDE ROMANANZİMAT DÖNEMİ'NDE ROMAN
T
• 19. yüzyılda Tanzimat’la birlikte başlayan Batılılaşma sürecinin bir parçası olarak roman türü edebiyatımıza gir-
miştir. Bu dönemde roman öncelikle çeviri yoluyla örneklendirilmiş, daha sonraları ise Batılı klasik eserlerin taklidi
yoluyla bazı eserler yazılmıştır.
• Tanzimat Dönemi romanlarında genellikle geleneksel anlatı türleri ile modern romanın özellikleri bir arada bulun-
maktadır.
TANZIMAT DÖNEMI ROMANININ ÖZELLIKLERI

Yanlış Batılılaşma, kölelik ve cariyelik, zorla yapılan evli-
Bu dönemde yazılan romanların konusu daha çok tarih- liklerin doğurduğu olumsuz sonuçlar, tutsaklık, kadın-er-
ten ve günlük hayattan alınmıştır. Duygusal ve acıklı ko-
EDİTÖR YAYINLARI
nular üzerinde durulmuştur. kek ilişkileri ve âşık olma bu dönem romanlarının temel
konularıdır.
Roman aracılığı ile bireyi eğitme ve toplumu düzeltme Yazarlar romanlarda kişiliklerini gizlememişler, anlattık-
amacı gözetilmiş; bunun için de siyaset, din, ahlak ve fel- ları olay ve ele aldıkları kişilerle ilgili öznel düşüncelerini
sefeyle ilgili düşünce ve bilgiler dolaylı olarak okuyucuya dile getirmişlerdir.
aktarılmıştır.
Romanlarda tesadüflere çok fazla yer verilmiştir. Romanlarda mekân İstanbul'dur.
Verilen eserler roman tekniği bakımından kusurlu eser- Bu dönemde yazarlar üzerinde başlangıçta romantizm,
lerdir. daha sonraları ise realizm akımı etkili olmuştur.
Kahramanlar çoğu zaman tek yönlüdür. İyiler tamamen Yer ve çevre tasvirleri çoğu zaman eseri süslemek için
iyi, kötüler de tamamen kötüdür. yapılmıştır ve gerçeklikten uzaktır.
Yazarlar olayın akışını kesip okuyucuya bilgi vermişler- Kişi tasvirleri de çoğu zaman olay içinde eritilmemiş; ter-
dir. Bu anlayış roman tekniğinde bir kusur olarak nitelen- sine, olayın akışı durdurularak kişinin kaşı, gözü, saçı,
dirilmiştir. özellikleri teker teker anlatılmıştır.
TANZIMAT DÖNEMI'NDE ROMAN TÜRÜNDE ILKLER
İlk çeviri roman: Telemak (Yusuf Kâmil Paşa) { Romantizm akımı; 1830’lu yıllarda klasisiz-
me tepki olarak doğan, akıl ve sağduyuyu red-
İlk psikolojik roman denemesi: Zehra (Nabizade Nazım)
dederek duygu ve hayallerin ön planda olduğu
İlk edebî roman: İntibah (Namık Kemal)
edebî bir akımdır. Romantizm akımında konular
İlk tarihî roman: Cezmi (Namık Kemal) genellikle günlük hayat, tarih ve dinden seçilmiş-
İlk realist roman: Araba Sevdası (Recaizade Mahmut Ekrem) tir. Tanzimat Dönemi yazarlarından Namık Kemal
İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Şemsettin Sami) ve Ahmet Mithat Efendi bu dönemin romantik ya-
zarları arasında gösterilebilir.
İlk köy romanı: Karabibik (Nabizade Nazım)

TANZIMAT DÖNEMI ROMAN YAZARLARI

Namık Kemal
Namık Kemal, romanlarında bir aşk serüveninin cazibesinden, onun uyandırdığı ilgi ve heyecandan faydalanma-
ya çalışmıştır. Romantizmin etkisiyle trajik bir sonla biten olayların sonucunda kötüler cezalandırılır. Eserlerinde
uzun çevre betimlemeleri vardır ve Namık Kemal sanat toplum içindir anlayışına uygun eserler vermiştir.
Roman Türündeki Eserleri: İntibah, Cezmi

Şemseddin Sami

Türk edebiyatının ilk yerli romanı olan “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ı yazmıştır. Ayrıca Batı’dan roman çevirileri
yapmıştır. Edebiyat dışında sözlük ve dil bilim alanında çalışmalar da yapan Şemsettin Sami, Kutadgu Bilig ve
Orhun Abideleri ile ilgili araştırmalar yapmıştır.