Page 229 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SERVET
SERVETİFÜNUN DÖNEMİ'NDE ROMANİFÜNUN DÖNEMİ'NDE ROMAN 5. ÜNITE 229
• Tanzimat’la birlikte başlayan Avrupa ruhu ve tekniği içinde edebiyatı yenileştirme hareketi, 1896-1901 yılları ara-
sında, Servetifünun dergisi etrafında, Recaizade Mahmut Ekrem önderliğinde toplanan yeni nesille devam etmiştir.
• Edebiyatıcedide, diğer bilinen ismiyle Servetifünun edebiyatı, II. Abdülhamit Dönemi’nde, Servetifünun dergisi
çevresinde toplanan sanatçıların Batı etkisinde geliştirdikleri bir edebiyat hareketidir.

SERVETIFÜNUN DÖNEMI ROMANININ ÖZELLIKLERI

Fransız edebiyatı örnek alınmış, realizm ve natüralizm Realizm akımının etkisiyle sanatçılar yapıtlarında kişilik-
akımlarının etkisi altında kalınmıştır. lerini gizlemiş; olayların akışına müdahale etmemişlerdir.

İstanbul’un aydın çevreleri ile saray ve konak yaşamı Romanlarda “sanatkârane üslup” kullanılmış, daha sonra
EDİTÖR YAYINLARI
konu edilmiş; çoğunlukla hayal kırıklıkları, üzüntü, ka- bu süslü sanatlı üslup, Halit Ziya gibi bazı sanatçılar tara-
ramsarlık ve aşk konusu üzerinde durulmuştur. fından sadeleştirilmiştir.

Kahramanların psikolojileri üzerinde durulmuş, kişilerin Teknik yönü çok sağlam romanlar kaleme alınmış; mo-
iç dünyalarına yönelik betimlemeler yapılmıştır. dern Türk romanının ilk örnekleri verilmiştir.

Devrin siyasal baskıları nedeniyle sanatçılar sosyal ko-
Fransız cümle yapısı Türkçeye uyarlanmaya çalışılmış,
yapıtlarda devrik ve eksiltili cümlelere yer verilmiştir. nulardan uzak durmuşlardır. Daha çok bireysel konular-
da (aşk, ölüm, yalnızlık) romanlar yazılmıştır.

SERVETIFÜNUN DÖNEMI ROMAN YAZARLARI

Halit Ziya Uşaklıgil

• Edebiyatımızda modern Türk romanının kurucusu olarak kabul edilir.
• Batılı anlamda çağdaş Türk roman ve öykücülüğü Halit Ziya ile başlamıştır.

• Modern romanın kurucusu, öncüsü olan sanatçı ile Türk romanı, Tanzimat Dönemi’ndeki teknik zayıflıkların-
dan kurtulur. Halit Ziya’nın romanları teknik açıdan kusursuzdur.
• Realizm ve natüralizmin etkisinde kalan romancı, yapıtlarında ruh çözümlemelerine, kahramanlarının iç dün-
yalarının betimlenmesine önem vermiştir.
• Tanzimat romanında görülen uzun ve gereksiz çevre betimlemeleri Halit Ziya'nın romanlarında yoktur.
• Romanlarında İstanbul’un aydın çevrelerini anlatan Halit Ziya Uşaklıgil, çevresinde gördüğü olaylardan, kişi-

lerden yararlanmış; bunları güçlü bir gözlemle değerlendirerek yapıtlarına aktarmıştır.
• Yapıtları yabancı sözcük ve kurallarla yüklü, üslubu süslü ve özentilidir. Dilin sadeleştirilmesine karşı çıkan

yazar; yabancı sözcük ve dil kurallarından kurtulmayı, ağızdan diş çekmeye benzetmiştir. Ancak daha sonra-
ları kullandığı dilin ağır olduğunu düşünerek eserlerinin dilini sadeleştirmiştir.
• Romanlarında Fransız cümle yapısına benzer bir söz dizimi kullanmıştır. Anlatımı tekdüzelikten kurtarmak için

devrik ve eksiltili cümle kullanmış, bazı sıfatları isimlerin sonuna getirmiş, cümlenin sonunda değişik zamanlı
fiillere yer vermiştir.
• Roman kişilerini yetiştikleri çevreye uygun bir şekilde konuşturmuştur.

• Edebiyatımızın Batılı (modern) anlamda ilk romanı olan Mai ve Siyah’ı yazmıştır.
Roman Türündeki Eserleri: Nemide, Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekası, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık
Hayatlar, Sefile, Nesl-i Ahîr