Page 254 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

254
T
Tanzimat’tan Sonraki (1860'tan Sonra) Gelişmeleranzimat’tan Sonraki (1860'tan Sonra) Gelişmeler
• XIX. yy.ın sonlarında yayımlanan ve gerçek bir gezi yazısı niteliği taşıyan eser Ahmet Mithat Efendi’nin “Avrupa’da

Bir Cevelan” adlı kitabı olmuştur. Yazar bu eserinde İstanbul’dan Stockholm’e kadar yaptığı tren yolculuğuna ve
dönüşünde uğradığı birçok Avrupa kentine ilişkin gözlem ve izlenimlerini anlatır.
• Direktör Ali Bey’in “Seyahat Jurnali” adlı kitabı da bu yüzyılın önemli gezi yazıları arasında sayılır.

• 1908’den sonra gezi türündeki eserlerin sayısında önemli bir artış görülmektedir.
• Cenap Şahabettin’in Hicaz yolculuğunu anlatan “Hac Yolunda”, Suriye ve Irak’tan söz eden “Afak-ı Irak” ve bir Av-
rupa gezisinde gördüklerini yansıtan “Avrupa Mektupları” adlı eserlerini; Ahmet Haşim'in Frankfurt Seyahatnamesi
adlı eserini bu dönemde gezi yazısı türünün başarılı örnekleri arasında gösterebiliriz.

EDİTÖR YAYINLARI
Cumhuriyet Dönemi’nde ve Günümüzde Gezi Yazıları azıları
Cumhuriyet Dönemi’nde ve Günümüzde Gezi Y
• Cumhuriyet Dönemi’nde edebiyatımızda gezi türünde nicelik ve nitelik yönünden büyük bir ilerleme sağlanmıştır.
Bu dönemin tanınmış gezi yazısı yazarları arasında önce Falih Rıfkı Atay’ı anmamız gerekir. Atay’ın “Denizaşırı,
Taymis Kıyıları, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Hind, Yolcu Defteri, Gezerek Gördüklerim” adlı eserleri ele alınan
konular ile gerek gözlem gerekse anlatım ustalığı bakımından ilginç ve değerli eserlerdir.
• Cumhuriyet Dönemi’nde gezi türünde eser veren diğer yazarlar arasında “Anadolu Notları” adlı iki ciltlik eseriyle
Reşat Nuri Güntekin’i, “Anadolu Manzaraları” adlı kitabıyla Hikmet Birand’ı sayabiliriz.
• Ayrıca “Mavi Yolculuk” ve “Mavi Anadolu” isimli eserleriyle Azra Erhat’ı, “Düşsem Yollara Yollara” adlı eseriyle Hal-
dun Taner’i, “Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan” adlı eseriyle Melih Cevdet Anday’ı,
“Canım Anadolu” adlı eseriyle Bedri Rahmi Eyüboğlu’nu, "Göz Ucuyla Avrupa" adlı eseriyle Yusuf Ziya Ortaç'ı
sayabiliriz.
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. I. Sanatçı, gözlemlerini doğrudan değil de kendisi 2. Edebiyatımızda Evliya Çelebi'nin 10 ciltten oluşan
üzerinde bıraktığı izlenimlerden hareketle aktar- gezi yazısı türündeki eseri aşağıdakilerden han-
maktadır. gisidir?
A) Seyahatname B) Cihannüma
II. Anlatılan yerler, okurun gözünde canlandırılmaya
çalışılır. C) Fezleke D) Mir’atü’l Memalik

III. Türk edebiyatında bu türde ilk eserler Tanzimat E) Babürname
Dönemi’nde verilmiştir. Çözüm: Edebiyatımızda gezi yazısı türündeki en önemli
IV. Öznel açıklamaların yanında nesnel bilgilere de eserlerden biri Evliya Çelebi'nin yazdığı 10 ciltten oluşan
yer verilir. Seyahatname adlı eserdir.
V. Açıklama ve betimleme anlatım biçimleri kullanılır.

Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde gezi yazı- 3. Aşağıdaki yazar - eser eşleştirmelerinden hangi-
sı ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? sinde yanlışlık yapılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V A) Falih Rıfkı Atay - Taymis Kıyıları

B) Reşat Nuri Güntekin - Anadolu Notları
C) Cevat Şakir Kabaağaçlı - Mavi Yolculuk
Çözüm: Türk edebiyatında gezi yazısı türündeki ilk eser D) Direktör Ali Bey - Seyahat Jurnali
Seydi Ali Reis'in yazdığı Mir'atü'l Memalik adlı eserdir. Bu
eser Tanzimat Dönemi'nde değil XVI. yüzyılda kaleme E) Evliya Çelebi - Seyahatname
alınmıştır.
Çözüm: Mavi Yolculuk adlı eser Cevat Şakir Kabaağaç-
lı'ya değil Azra Erhat'a aittir.