Page 259 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

ELEKTRIK AKIMI, POTANSIYEL FARK VE DIRENÇANSIYEL FARK VE DIRENÇ
ELEKTRIK AKIMI, POT 1. ÜNİTE 259
ELEKTRIK AKIMI

K L
+ −

• Şekildeki (+) ve (-) yüklü K, L küreleri iletken bir telle birbirine dokundurulduğunda L'den K'ye elektron geçişi olur.

Bu geçiş kürelerin potansiyelleri k. q   eşit olana kadar devam eder.

 r 
• Negatif yüklerin (-) titreşim hareketleri sonucu oluşturduğu bu enerji aktarımına elektrik akımı denir.
• Basit bir elektrik devresinde üretecin oluşturduğu elektriksel alan serbest elektronlara kuvvet uygulamasını sağlar
EDİTÖR YAYINLARI
ve elektronların üretecin (-) kutbundan (+) kutbuna doğru hareket etmesini sağlar. Böylece devrede akım oluşur.
Devrede oluşan bu akım ise pilin (+) kutbundan başlar (-) kutbuna doğru hareket ederek elektronların hareketine
zıt yönde devreyi tamamlar.

• Elektrik akımı devrede üretecin (+) kutbundan başlar, devreyi dolaşır ve (-) kut-

bunda biter.
+ – • Elektronlar ise iletken bir telden geçerken devreyi elektrik akımına tersi yönde
I (Akım) e → e → tamamlar. Yani (-) kutbundan (+) kutbuna doğrudur.
-
-
ELEKTRIK YÜKLERININ HAREKETI

Maddelerin elektrik iletkenliği bir dış kuvvet etkisiyle serbest kalan yüklerin hareket edebilmesidir. Bundan dolayı
elektrik yükleri bir cismin üzerinde serbestçe hareket edebiliyorsa bu cisimlere iletken madde denir. Fakat elektrik
yüklerinin geçişine cisimler izin vermiyorsa bu cisimlere yalıtkan madde denir.
• Katı iletken maddelerde elektronlar, sıvı iletken maddelerde iyonlar, gaz halindeki maddelerde ise elektronlar ve
iyonlar hareket eder.

ELEKTIRIK AKIMININ ŞIDDETI VE YÖNÜ
• Bir devredeki iletken telin kesitinden birim zamanda geçen yük miktarı akımın şiddetini verir.

q
Ι= K L
t + -
+ + - -
I: Akım (Amper) + + + + - - - -
-
+
+
+ + - - -
q: Toplam yük (Coulomb)
t: Zaman (Saniye)
• Akımın yönü elektronların hareket yönünün tersi kabul edilmiştir. Akımın yönü yüksek potansiyelden, alçak potan-

siyele doğrudur. Buna göre, şekilde elektronlar L'den K'ye doğru ilerlerken, akımın yönü K'den L'ye doğrudur.

20
̛ Örnek: Bir iletkenin kesitinden 6 saniyede 3.10 ̚ Çözüm: Iletkenin kesitinden geçen toplam yük q = n . e -
-
tane e geçiyor. q n.e − (3.10 )(1,6.10 − 19 )
20
Ι= = = = 8 Amper
Buna göre, oluşan akımın şiddeti kaç amperdir? t t 6
-
(1 e = 1,6. 10 -19 Coulomb)
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12