Page 453 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

ANADOL
ANADOLU'DA DEVLETLEŞME SÜRECIU'DA DEVLETLEŞME SÜRECI 1. ÜNİTE 453
BOYLAR BIRLIĞINDEN DEVLETE • Ücretli askerlik uygulamasının da görüldüğü Türkiye
• Türkler, Orta Asya’daki ilk dönemlerinden itibaren Selçuklularında ordu şu bölümlerden oluşuyordu:
boylar birliği şeklinde teşkilatlandılar. › Türkmenler, gulamlar (hassa ordusu) ikta askerleri
• Bu teşkilatlanmada, Türk toplumunun en küçük yapı- (tımarlı sipahi), bağlı beylik askerleri (vassal devlet
sını oguşlar (aile) oluşturdu. askerleri), ücretli askerler
• Oguşların birleşmesiyle urug (sülale) urugların birleş- • Ordu başkomutanına Beylerbeyi ya da Emirül - Ümera
mesiyle de boylar (Boy-ok) meydana gelirdi. denirdi.
• Boyların bir araya gelmesiyle oluşan topluluğa bodun • Ordu komutanlarına ise subaşı, sipehsâlar ve serleş-
(millet) bodunun oluşturduğu en büyük siyasi teşkilat ker denirdi.
olan devlete ise il veya el denilirdi. • Donanma komutanlarına Reis-ül-Bahr ya da Meli-
• EDİTÖR YAYINLARI
• Türklerdeki bu yapı sayesinde Türk boyları birçok dev- küs-Sevahil denirdi.
let kurdu. Bu yapı aynı zamanda devletin dağılmasın-
Sosyal Hayat
da da etkili oldu. Sosyal Hayat
• Urugların liderleri tarafından seçilen beyin; • Diğer Türk-Islam devletlerinde olduğu gibi Türkiye
Selçuklu Devleti’nde de sınıf ayrımı yoktur. Toplum
› Töreyi uygulamak, adaleti sağlamak, halkı içinde hak ve hürriyet açısından eşit insanlardan oluşmuştur.
birliği sağlamak, milletini doyurmak, boyunu koru- •
mak gibi sorumlulukları vardı. Toplum yaşam şekli ve geçim kaynakları bakımından
üç ayrı gruba ayrılırdı.
TÜRKIYE SELÇUKLULARINDA TEŞKILAT VE Konargöçerler: Bu kesim hayvancılıkla geçimini sağla-
SOSYOKÜLTÜREL YAPI yan Türkmenlerden oluşurdu.

Saray • Devlet yaylak ve kışlak hayat süren konargöçerleri uç
• Dergâh ya da bârgâh olarak da bilinir. bölgelere iskan ederek yerleşik hayata geçmelerine
ön ayak olurdu.
• Devletin hem yönetim merkezi hem de sultanın özel Köylüler: Köylülerin başında köy kethüdası bulunurdu.
hayatının geçtiği yerdir.
• Saray teşkilatındaki en önemli görevliye “hacip” denir- • Tarım ve hayvanlıkla uğraşan köylüler ev, bağ ağıl ve
bahçe sahibi olabilirlerdi.
di. Sultanın mutlak vekiline vezir denirdi. Vezir sultan
adına devleti idare ederdi. Şehirliler: Askerler, devlet memurları, ilmiye sınıfı, es-
naf, zanaatkarlar ve şehir halkından oluşurlardı.
Hükümet •
• Türkiye Selçuklularında askeri, idari, mali ve hukuki Askerler ve devlet memurları şehirde güvenlikten ve
işlerin karara bağlandığı en yüksek yönetim organına devlet işlerinden sorumlu olup hizmet karşılığı maaş
alırlardı.
Divan-ı Saltanat denirdi.
• Divan-ı Saltanat’a vezir başkanlık ederdi. • Ilmiye sınıfı eğitimle, esnaf ve zanaatkarlar ticaretle
uğraşırlardı.
Divan-ı Saltanat’a bağlı olarak ; • Esnaflar Ahilik teşkilatına bağlıydı.

› Mali işlerden sorumlu divana Divan-ı Istifa
Ekonomik Hayatonomik Hayat
Ek
› Askeri işlerden sorumlu divana Divan-ı Arz • Türkiye Selçuklu Devleti, ekonomik hayatın en önemli
› Idari işlerden sorumlu divana Divan-ı Işraf unsurlarından biri olan tarıma büyük önem vermiştir.
› Iç ve dış yazışmalardan sorumlu divana Divan-ı • Tarıma uygun yerlerde su kanalları yaptırarak zirai
Inşa denirdi. ürünlerin artışını sağlamaya çalıştılar.
• Ikta sistemini daha da işlevsel hâle getirerek ülke ge-
Ordu nelinde yaygınlaştırdılar.
• Türkiye Selçukluları ordu teşkilatlanmasında Büyük • Ayrıca hayvancılık, dokumacılık, madencilik, ve deniz-
Selçuklu Devleti’ni örnek aldı. cilik alanında ekonomik faaliyetlerde bulundular.
• Türkmenlerin devlet içerisindeki nüfuzunu kırmak için • Türkiye Selçuklu Devleti Dönemi’nde Anadolu ulusla-
gulam sistemini yaygınlaştırdı.
rarası ticaretin önemli bir merkezi hâline gelmiştir.