Page 141 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

HALK HİKÂYELERİ - MESNEVİLER 2. ÜNİTE - 2. TEST 141

Halk Hikâyeleri: Gerçek ya da gerçeğe yakın Mesneviler: Divan edebiyatı nazım şekillerinden
olayların nazım-nesir karışık bir şekilde (Olaylar olan mesneviler, şiir şeklinde yazılmalarına rağmen
nesirle, duygular nazımla anlatılır.) ve aşıklar ta- bir olayı konu alan metinlerdir. Bu yönüyle mesne-
rafından saz eşliğinde anlatıldığı sözlü, edebi ürün- viler divan edebiyatında roman ve hikâyenin yerini
tutmuştur.
lerdir.
• Beyitlerle yazılan mesneviler İran edebiyatından
• Halk hikâyeleri; fasıl, döşeme, asıl olay, sonuç/ Türk edebiyatına geçmiştir ve beyit sınırlaması
dua ve efsane bölümlerinden oluşur. Fasılda din- yoktur.
leyiciler hikâyeye hazırlanır; döşemede kişiler, yer • Aruz vezniyle yazılır ve her beyit kendi arasında
ve zaman tanıtılır; asıl olayda merkezdeki olay (aa, bb, cc, dd ...) kafiyelenir.
anlatılır; sonuç bölümünde hikâye mutlu veya • Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserlere
EDİTÖR YAYINLARI
mutsuz sonla biter; efsanede ise asıl olaydan ba- hamse denir. Türk edebiyatında hamse sahibi ilk
ğımsız olaylara yer verilir. şair Ali Şir Nevai'dir.

• Konularına göre; destansı halk hikâyeleri, di- • Türk edebiyatında yazılmış ilk mesnevi Yusuf Has
ni-kahramanlık hikâyeleri ve aşk hikâyeleri olmak Hacip'in yazdığı Kutadgu Bilig'dir.
üzere üçe ayrılır.

1. Aşağıdakilerin hangisinde halk hikâyeleri ile il- 3. Kadem basdum izâr-ı mihr ü mâha
gili bir bilgi yanlışı vardır? Ki tâ erdüm cenâb-ı Padişaha
A) Destandan halk hikâyeciliğine geçiş döneminin
ilk ürünleri Dede Korkut Hikâyeleri’dir. Hemân yan ağla Mevlâyı seversen
Koma feryadı Leylâ’yı seversen
B) Halk hikâyeleri, divan edebiyatındaki mersiyenin
halk edebiyatındaki karşılığıdır. Meğer dîvâneye taş atdı Leylâ
C) Oluşturulduğu dönemin sosyal yaşantısından Komadı urmadık baş seng-i hârâ
izler taşır.
İçerik ve şekil özellikleri dikkate alındığında yu-
D) Nazım ve nesir karışık bir üslup kullanılır. karıdaki metnin aşağıdakilerden hangisinin örne-
E) Olağanüstülüklerin sınırlı olduğu bu türde dil ği olduğu söylenebilir?
sade ve anlaşılırdır.
A) Halk hikâyesi B) Destan C) Gazel

D) Koşma E) Mesnevi

2. Halk hikâyelerinin bölümleri ile ilgili aşağıda ve-
rilen bilgilerden hangisi ayraç içindeki kavram
ile ilgili değildir?
A) Anlatıcı hikâyeye geçmeden önce dinleyiciyi an-
latılacak olaylara hazırlamak için birtakım şiirler,
türküler okur; tekerlemeler söyler. (fasıl) 4. I. Grup II. Grup
B) Hikâyede olay anlatımına geçmeden önce an- I. Hüsn ü Aşk Fuzûlî
latıcı; kişileri ve olay mekânlarını tanıtır, hikâye II. Hayriyye Şeyhî
zamanından bahseder. (döşeme) III. Leyla ile Mecnun Şeyh Galip
C) Hikâyenin özünü oluşturan olaylar anlatılır. (asıl IV. İskendername Ahmedî
olay)
V. Harname
D) Hikâye ile ilgisi olmayan bu bölümde, vuslatın
gerçekleşmediği hikâyelerde sevgililerin öbür Yukarıda I. grupta verilen mesnevilerden hangisi,
dünyada kavuşacaklarına işaret edilir. (efsane) II. grupta verilen yazarlardan biriyle ilişkilendiri-
lemez?
E) Hikâyelerin sonunda gerçek hikâyeden bağım-
sız olaylar anlatılır. (sonuç) A) I B) II C) III D) IV E) V