Page 117 - 10. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM

6. ÜNİTE: SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI ÖZETİN ÖZETİ

Q Nasihatnâme ve siyasetnâmelerde padişah ve yöneticilere 5 Görevi ehil ve hakkı olanlara verme,
genel olarak; 5 İdare altında bulunanları kendi evladı gibi görme ve

5 Adaletli olma, hakkını gözetme,
5 İhsan kapılarını açık tutma, 5 İyilik ve lütufta bulunma,
5 Emanete riayet etme, 5 Düşmanlara karşı ferasetli olma şeklinde öğütler veri-
5 Reayaya karşı şefkat ve merhametli olma, lir.

Nasihatname ve Siyasetnamelerin Özellikleri

Devlet adamlarına İdarecilik ilim ve
Devlet yönetimiyle idarecilik konusunda sanatına dair bilgiler İdarecilere pratik Siyasi ve ahlaki
ilgili eserlerdir. tavsiyelerde bulunulur. içerikli eserlerdir.
tavsiyelerde bulunulur. içerir.

Şehzadeler ve Sancağa Çıkma Usulü

Q Osmanlı Devleti’nde, padişahın erkek çocuklarına “şehzade” gerekli beceri ve tecrübeyi almaları için kendilerine yardımcı
denirdi. olarak atanan lalaları nezaretinde sancaklara çıkarılırlardı.

Q Saray geleneğine göre dört yaşına gelen şehzadelere hoca Q Osmanlı Devleti’nde İzmit, Bursa, Kefe, Konya, Kasta-

tayin edilerek eğitim hayatı başlatılırdı. monu, Kütahya, Manisa ve Amasya gibi şehirler önemli
Q Haremdeki “Şehzadegan Mektebi” şehzadenin eğitime attığı şehzade sancaklarıydı.
ilk adımdı. Q Sancakta bulunan şehzadelere “Çelebi Sultan” denirdi.

Q Şehzadelerin eğitimi Bed-i Besmele adı verilen bir törenle Q Şehzadeler görev yaptıkları sancaklarına zeamet ve tımar

başlardı. dirlikleri dağıtabilir, resmi belge ve yazışmalara kendi tuğ-
Q Besmele öğretimi olan ilk dersi Şeyhülislam verirdi. ralarını çekebilirlerdi.
Q 10 - 12 yaşına kadar süren bu eğitim sürecinde şehzade- Q Ancak tüm bu işleri merkeze yani başkente bildirmek ve
lere Kur’an eğitimi, Arapça, Farsça, tarih ve coğrafya gibi kayıt altına almak zorundaydılar.
bilimler ile ilgili dersler verilirdi. Q II. Selim Dönemi’nden itibaren sancağa sadece büyük ve

Q Ayrıca ok atma, ava gitme, cirit, güreş gibi spor faali- hükümdar adayı olan şehzadenin çıkmasına karar verildi.
yetleri ile farklı meslekler ve güzel yazı yazma sanatı da Q Manisa şehri şehzade sancağı olarak belirlendi.

öğretilirdi.
Q XVII. yüzyıldan itibaren ise sancağa çıkma usulü tamamen
Q Şehzadeler, saraydaki eğitimlerini bitirdikten sonra san- kaldırılarak şehzadelerin sarayda eğitim almalarına karar
cağa çıkarlardı. verildi.

Q Sancağa çıkma yaşı genelde on beş idi. Q Sancağa çıkma yerine şehzadelere ismen sancak verilerek
Q Şehzadeler, gelecekte hükümdar adayı olmaları vesilesiyle yerine mütesellim (vekil) gönderildi.

NOT Q Osmanlı’da sancak sistemini başlatan padişah Orhan Bey’dir. Sancak sistemiyle ilk kez tahta çıkan I. Murat’tır.
Sancak sistemini yasallaştıran padişah Fatih Sultan Mehmet’tir. Sancak sistemiyle tahta çıkan son padişah
III. Mehmet’tir. Sancak sistemini kaldıran padişah III. Mehmet’tir. Sancak sistemi kalktıktan sonra, sancak
sistemine dahil olmadan padişah olan ise I. Ahmet’tir.

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Tarih 117
MARKAJ YAYINLARI