Page 128 - 10. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM
P. 128

ÖZETİN ÖZETİ                                   7. ÜNİTE: KLASİK ÇAĞ’DA OSMANLI TOPLUM DÜZENİ


                          OSMANLI’da TOPRAK MÜLKİYETİ ve tarımsal üretİm

                                         Tarımsal Üretim ve Çifthane Sistemi



          Q   Temeli  tarıma  dayalı  Osmanlı  ekonomisinde  toprak  çok  Q Devlet,  bu  sistemde  üç  yıl  toprağı  işlemeyen  çiftçiden
            önemlidir.                                           çiftbozan vergisi alırdı.

          Q   Osmanlı  Devleti’nde  fethedilen  topraklar  Divan  üyesi  Q Devlet, çifthane sistemi ile;
            nişancı tarafından tapu tahrir defterlerine kaydedilirdi.  5  Toprağın sürekli işletilmesini sağlar.

          Q   Böylece devlet arazisi (miri arazi) haline gelen bu araziler   5  Boş arazileri değerlendirip tarımsal üretimi arttırır.
            işletilmek koşuluyla reayaya bırakılırdı.            5  Düzenli bir vergi sistemi de oluşturur.

          Q   Reayaya vergi ödemek koşuluyla dağıtılan araziler çifthane
            sistemi içerisinde değerlendirilirdi.                              Çifthane Sistemi

          Q   Çifthane bir çift öküzle işletilebilen ve bir köylü ailesinin   Q   Devletin işletme koşuluyla verdiği arazi
            işletiminde olan arazi birimiydi.
                                                                  Q   Bu araziyi işleten hane halkı
          Q   Bu  sistemde  büyük  toprak  sahiplerinin  ortaya  çıkması
            önlenmiştir.                                          Q   Arazinin koşum gücü olan bir çift öküz




                                  OSMANLI EKONOMİSİNDE LONCA TEŞKİLATI

                                                     Lonca Sistemi


          Q   Osmanlı  ekonomik  sisteminde  esnaf  loncaları  XIII.  yüz- Q Yiğitbaşı,  ustalar  arasındaki  disiplin  ve  organizasyondan

            yılda ortaya çıkan Ahilik Teşkilatının devamı gibidir.  sorumluydu.
          Q   Esnaf sistemi hiyerarşikti (usta, kalfa, çırak gibi)  Q   Loncalar,  özellikle  gediklerin  haksızlık  olmadan  dağıtımına
          Q   Dükkân açma izni yalnız ustaya aitti.              büyük özen gösterirdi.
          Q   Bu yetki ona berat ile verilirdi.               Q   Esnaf gediklerinin işlediklerini başkası işleyemez, sattıkla-
                                                                 rını başkası satamazdı.
          Q   Dükkân sayısını ustalar tespit ederdi.
                                                              Q   Loncalar üretilen malların kalitesini ve fiyatını belirlerdi.
          Q   Her isteyen istediği yerde dükkan açamazdı, amaç mevcut
            esnafı korumaktı.                                 Q   Esnaflar arasındaki haksız rekabeti önlemeye çalışırlardı.

          Q   Mesleğe devam etme imtiyazına gedik denirdi.    Q   Osmanlı  esnafının  en  temel  özelliği,  öncelikle  bulunduğu
                                                                 şehir ve çevresinin ihtiyacını karşılamaktı.
          Q   Esnafın özel işleri için toplandığı odaya lonca denilirdi.
                                                              Q   Bu nedenle esnaflar arasında en önemli unsur ham madde
          Q   Esnaf  şeyhi  aynı  zamanda  loncanın  da  şeyhiydi.  Sonra   dağıtımıydı.
            yiğitbaşı ve esnaf kâhyaları gelirdi.



                                                      Narh Sistemi


          Q   Narh,  devletin  esnafa  malların  belirli  bir  fiyata  satma- Q Devlet  tarafından  sabit  fiyatlar  belirlenerek  belgelerle

            larını  emretmesi  veya  malların  belirlenen  fiyattan  aşağı   kayıtlara geçirilirdi.
            veya  yukarı  bir  fiyata  satış  yapmayı  yasaklaması  anla-  Q   Bu çıkan fiyat belgelerine de narh defteri deniliyordu.
            mına gelen bir kavramdır.
                                                              Q   Narh  uygulamasını  gerekli  kılan  sebepler;  kıtlık,  nüfus
          Q   Narh uygulaması İstanbul’un fethinden XIX. yüzyıla kadar   artışı ve paranın değer kaybetmesidir.
            devam etmiştir.


         128    Markaj Yayınları / 10. Sınıf Tarih
                                          MARKAJ YAYINLARI
   123   124   125   126   127   128   129   130   131   132   133