Page 128 - 10. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM
P. 128
ÖZETİN ÖZETİ 7. ÜNİTE: KLASİK ÇAĞ’DA OSMANLI TOPLUM DÜZENİ
OSMANLI’da TOPRAK MÜLKİYETİ ve tarımsal üretİm
Tarımsal Üretim ve Çifthane Sistemi
Q Temeli tarıma dayalı Osmanlı ekonomisinde toprak çok Q Devlet, bu sistemde üç yıl toprağı işlemeyen çiftçiden
önemlidir. çiftbozan vergisi alırdı.
Q Osmanlı Devleti’nde fethedilen topraklar Divan üyesi Q Devlet, çifthane sistemi ile;
nişancı tarafından tapu tahrir defterlerine kaydedilirdi. 5 Toprağın sürekli işletilmesini sağlar.
Q Böylece devlet arazisi (miri arazi) haline gelen bu araziler 5 Boş arazileri değerlendirip tarımsal üretimi arttırır.
işletilmek koşuluyla reayaya bırakılırdı. 5 Düzenli bir vergi sistemi de oluşturur.
Q Reayaya vergi ödemek koşuluyla dağıtılan araziler çifthane
sistemi içerisinde değerlendirilirdi. Çifthane Sistemi
Q Çifthane bir çift öküzle işletilebilen ve bir köylü ailesinin Q Devletin işletme koşuluyla verdiği arazi
işletiminde olan arazi birimiydi.
Q Bu araziyi işleten hane halkı
Q Bu sistemde büyük toprak sahiplerinin ortaya çıkması
önlenmiştir. Q Arazinin koşum gücü olan bir çift öküz
OSMANLI EKONOMİSİNDE LONCA TEŞKİLATI
Lonca Sistemi
Q Osmanlı ekonomik sisteminde esnaf loncaları XIII. yüz- Q Yiğitbaşı, ustalar arasındaki disiplin ve organizasyondan
yılda ortaya çıkan Ahilik Teşkilatının devamı gibidir. sorumluydu.
Q Esnaf sistemi hiyerarşikti (usta, kalfa, çırak gibi) Q Loncalar, özellikle gediklerin haksızlık olmadan dağıtımına
Q Dükkân açma izni yalnız ustaya aitti. büyük özen gösterirdi.
Q Bu yetki ona berat ile verilirdi. Q Esnaf gediklerinin işlediklerini başkası işleyemez, sattıkla-
rını başkası satamazdı.
Q Dükkân sayısını ustalar tespit ederdi.
Q Loncalar üretilen malların kalitesini ve fiyatını belirlerdi.
Q Her isteyen istediği yerde dükkan açamazdı, amaç mevcut
esnafı korumaktı. Q Esnaflar arasındaki haksız rekabeti önlemeye çalışırlardı.
Q Mesleğe devam etme imtiyazına gedik denirdi. Q Osmanlı esnafının en temel özelliği, öncelikle bulunduğu
şehir ve çevresinin ihtiyacını karşılamaktı.
Q Esnafın özel işleri için toplandığı odaya lonca denilirdi.
Q Bu nedenle esnaflar arasında en önemli unsur ham madde
Q Esnaf şeyhi aynı zamanda loncanın da şeyhiydi. Sonra dağıtımıydı.
yiğitbaşı ve esnaf kâhyaları gelirdi.
Narh Sistemi
Q Narh, devletin esnafa malların belirli bir fiyata satma- Q Devlet tarafından sabit fiyatlar belirlenerek belgelerle
larını emretmesi veya malların belirlenen fiyattan aşağı kayıtlara geçirilirdi.
veya yukarı bir fiyata satış yapmayı yasaklaması anla- Q Bu çıkan fiyat belgelerine de narh defteri deniliyordu.
mına gelen bir kavramdır.
Q Narh uygulamasını gerekli kılan sebepler; kıtlık, nüfus
Q Narh uygulaması İstanbul’un fethinden XIX. yüzyıla kadar artışı ve paranın değer kaybetmesidir.
devam etmiştir.
128 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Tarih
MARKAJ YAYINLARI