Page 44 - 11_cografya_ogretmenin

42 BEŞERİ SİSTEMLER
ˇ Köyden Küçük Kırsal Yerleşmeler: Bu yerleşme türlerinin ortaya çıkmasında etkili olan
faktörlerden bazıları şunlardır:

F Devlet arazilerinin toprağı olmayan ailelere verilmesi
F Arazi yapısını engebeli olması
F Tarım arazilerinin yaşam alanına uzak olması
F Aileler arasında anlaşmazlıkların yaşanması

ˇ Köyden küçük yerleşmeler, yapılan ekonomik faaliyete göre geçici (yayla, kom, ağıl, oba,
dam, dalyan) ya da sürekli yerleşme (çiftlik, mahalle, mezra, divan) özelliği göstermektedir.

Geçici Yerleşmeler

ˇ Yayla: Genellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde yüksek kesimlerdeki gür ot toplulukların-
da hayvanların otlatılması için oluşturulan yerleşme türüdür.
ˇ Kom: Hayvancılıkla uğraşan ailelerin oluşturduğu yerleşmelerdir.

ˇ Ağıl: Koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanlar için çevresi taş duvarlarla ya da çitlerle çev-
rilerek oluşturulmuş olan barınaklardır.
ˇ Oba: Göçebe bir hayat süren ve hayvancılıkla uğraşan ailelerin kurduğu yerleşmelerdir.

ˇ Dam: Daha çok hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı yerleşmelerdir.
ˇ Dalyan: Su kıyılarında (deniz, göl, akarsu) balık avlamak ya da üretmek için kurulan yer-
leşmelerdir.

Sürekli Yerleşmeler

ˇ Çiftlik: Geniş araziler üzerine kurulan, arazi sahipleri ve çalışanlar için evlerin bulunduğu
ve etrafı çitlerle çevrili olan yerleşmelerdir.
ˇ Mahalle: Tarım ve hayvancılıkla uğraşan ve sayıları az olan ailelerin oturduğu yerleşmeler-
dir.

ˇ Mezra: Tarım ve hayvancılığın bir arada yapıldığı, bir veya birkaç aileye ait olan yerleşme-
lerdir.
ˇ Divan: Bir köyü oluşturan, birbirinden uzakta kurulmuş olan mahallelerdir.

ˇ Sahip olduğu işlevsel yapılar şehirleri kırsal yerleşmelerden ayıran önemli özelliklerden
biridir. Şehirlerde daha çok sanayi, yönetim, turizm, kültür gibi fonksiyonlar gelişme göste-
rirken kırsal yerleşmelerde ise tarımsal faaliyetler daha ön plandadır. Türkiye’de şehirlerin
oluşmasında ve gelişmesinde tek bir fonksiyon da etkili olabilmektedir.