Page 10 - 5. SINIF TÜRKÇE DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 2. BÖLÜM: KÖKLER VE EKLER

KÖKLER

Q Bir sözcüğün aldığı bütün ekler atıldıktan sonra geride kalan anlamlı en küçük parçasına “kök” denir.
» Kapışmak kelimesinde kök, “kap-” bölümüdür. (kap - ış - mak)
» sonsuzluk son - suz - luk son » köklerimiz kök - ler - (i)miz kök » günlerdir gün - ler - dir gün

Köklerin Özellikleri
Q Kök, her zaman sözcüğün başında yer alır. Q Kök, sözcüğün tümüyle anlam ilişkisi içinde olmalıdır.
» tuzluk tuz - luk » ilgi il
» anlatı anla - tı aykırı ay
» baktık bak - tı - k ağla- ağ Kök değillerdir.
» kitapta kitap - ta tekne tek
» adlar ad - lar
» yağmur yağ - mur Q Türkçede kökler, isim kökleri ve fiil kökleri olmak üzere
ikiye ayrılır.

İsim Kökü Fiil Kökü

Q Varlıkların, kavramların, duyguların ismi olan köklere Q Bir iş, oluş, durum bildiren sözcüklerin oluşturduğu
isim kökü denir. köklere fiil kökü (eylem kökü) denir.

» GİRİŞ YAYINLARI
gelmedi gel - me - di
»
ödevin ödev - in
günlük gün - lük sordum sor - dum
yolcu yol - cu İsim kökleri düşmüş düş - müş Fiil kökleri
kirli kir - li gördük gör - dük

saatler saat - ler okusun oku - sun

NOT
Q Fiil kökü ile isim kökünü birbirinden ayırt edebilmek için sözcüğün köküne “-mak / -mek” ekini getiririz. Kelime anlamlı oluyorsa
fiil köküdür.
» anlamış anla - mış anla (-mak) (Doğru) » elmacı elma - cı elma (-mak) (Yanlış)

» yendi yen - di yen (-mek) (Doğru) » duvarda duvar - da duvar (-mak) (Yanlış)

Ortak Kök Sesteş Kök

Q Aralarında anlam yakınlığı olan ve hem ad hem eylem Q Yazılışları aynı ancak anlamları farklı olan hem ad hem
olarak kullanabildiğimiz sözcüklerin köküdür. de fiil olarak kullanılan ve aralarında hiçbir anlam iliş-
kisi bulunmayan köklerdir.
» Bu boya çok güzel görünüyor.
» gül- (gülmek) - gül (çiçek)
Boyamaya yarayan madde anlamında isim köküdür.
» Şu duvarı hemen boya. » sol- (solmak) - sol (yön)
Boyama işi anlamında fiil köküdür. » düş- (düşmek) - düş (rüya)

24 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe