Page 8 - 5. SINIF TÜRKÇE DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

1. BÖLÜM: SÖZCÜKTE ANLAM ÖZETİN ÖZETİ

Mecaz Anlam

Q Bir kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak yeni bir anlam kazanmasına mecaz anlam denir. Mecaz anlamda
kullanılan bir kelime, yepyeni bir anlam kazanır ve gerçek anlamını bütünüyle kaybeder.
» Yıllarca ailesinin kanatları altında yaşadı. (Koruma, kollama, himaye etme)

Yukarıdaki cümlede geçen “kanat” sözcüğü, gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak “koruma, kollama, himaye etme” anlam-
larında kullanılmıştır. Dolayısıyla “kanat” sözcüğü bu cümlede, mecaz anlamıyla kullanılmıştır.

» Çocukta yüz yok ki ne diyebiliriz? (Utanma)
GİRİŞ YAYINLARI
“Yüz” sözcüğünün akla gelen ilk anlamı (gerçek anlamı) “başın ön bölümü”dür. Yukarıdaki cümlede “utanma” anlamında kullanı-
larak mecaz anlam kazanmıştır.

Q Sözcükler, cümle içindeki kullanımlarına göre gerçek veya mecaz anlamlı olur.
5 Aşağıdaki cümlelerde, altı çizili olan sözcükler mecaz anlamında kullanılmıştır.

» Yumuşak huylu bir insandı. (Okşayıcı, tatlı, hoş) » Bana boş gözlerle bakıyordu. (Anlamsız)

» Çok renkli bir kişiliği vardı. (Kendine özgü, ilginç) » Senin müziğe ısındığını görmek ne güzel! (Hoşlanır olmak)

Terim Anlam

Q Bilim, sanat, spor, meslek dalı veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan kelimelere terim anlamlı kelime-
ler denir.

Bilim Terimleri Sanat Terimleri Spor Terimleri Coğrafya Terimleri

5 Deney 5 Edebiyat 5 Basket 5 Vadi
5 Tıp 5 Resim 5 Korner 5 Kroki

5 Astronomi 5 Heykel 5 Smaç 5 Harita
5 Fizik 5 Müzik 5 Ofsayt 5 Ölçek

Q Terim anlamlı sözcükler, okunduğunda veya duyulduğunda ait oldukları alanı çağrıştırır.

» Erozyon tehlikesinin en az olduğu bölge Karadeniz Bölgesi’dir. (Coğrafya ile ilgili terim)
» Bu hafta isimler konusunu işleyeceğiz. (Türkçe ile ilgili terim)
» Öğretmenimiz tahtaya bir üçgen çizdi. (Geometri / Matematik ile ilgili terim)

» Perdeli çalgılarda notalara dikkat etmek gerekir, örneğin gitarlarda. (Müzik ile ilgili terim)
» Öğretmenimiz konuyla ilgili ayet ve hadislerden örnekler seçmişti. (Din ile ilgili terimler)

Q Sözcüklerin terim anlamı, aynı zamanda gerçek anlamlarını yansıtır. Ancak sözcük terim anlamlıysa sözlükteki ilk anla-
mını değil, özel anlamını ifade eder.

Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe 7