Page 25 - 5. SINIF TÜRKÇE DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 7. BÖLÜM: PARÇADA ANLAM - 2

HİKÂYE UNSURLARI

Q Yaşanmış ya da yaşanması muhtemel bir olayın, belli bir plan çerçevesinde anlatıldığı yazılara hikâye denir. Hikâyede bah-
sedilen olay, kişiler, yer ve zamana da hikâye unsurları denir.

Hikâye Unsurları

Olay Kişiler (Varlık Kadrosu) Yer (Mekân) Zaman
Ortaya çıkan durum Hikâye edici metinlerde bütün Hikâye edici metinlerde Hikâye edici metinlerde olayın içinde
veya ilgi çekebilecek olayın etrafında oluştuğu var- olayın geçtiği çevreye geçtiği süreye zaman denir. Hikâye-
her türlü işe olay lıklar hikâyenin kişileridir. Olay yer (mekân) denir. lerde olay belirli bir zaman dilimine
Q GİRİŞ YAYINLARI
denir. Her hikâyede her zaman insanlar üzerine Mekân, metinlerde sığdırılır. Bu zaman dilimi birkaç saat
bir olay vardır. kurulmayabilir. Olaylar diğer olayın daha akılda kalıcı gibi kısa bir süre olabileceği gibi birkaç
varlıkların etrafında oluşabilir. olmasını sağlar. yılı aşan uzun bir süre de olabilir.

»
Ferda evinde tatlı bir telaş içindeydi. Bir anda saatine baktı, telaşlandı. İkindi vaktiydi, akşama az kalmıştı. Buna
rağmen yapılacak çok iş vardı. Daha tatlı yapacak, kapının önünü sulayacak, bahçeden biraz çiçek toplayacaktı. İki
kilo elmayı rendeledi. Fırın tepsisini yağlayıp bolca şeker serpti. Rendelenmiş elmaları malzemelerle karıştırdı. Tepsideki
şekerin üstüne yaydı. Kızarmasını beklediği eti fırından çıkardı, elmayı fırına attı. Misafirlerinin gelmesini bekledi.

Olay: Ferda’nın evine misafir gelmesi ve onun hazırlık yapması

Kişi (ler): Ferda Yer: Ferda’nın evi Zaman: İkindi vakti

5 Hikâye unsurları yalnızca hikâye türünde değil, tüm hikâye edici metinlerde bulunur.

ANLATICI

Q Hikâye edici metinlerde olayı anlatan kişiye anlatıcı denir.
Q Anlatıcı, olayları tercih ettiği dil ile okuyucuya anlatır. Anlatıcı, metnin yazarının kurguladığı bir kişidir. Yazar kurguladığı
bu kişinin ağzından olayı anlatır.
Hikâye edici metinlerde anlatıcı, olayı birinci kişi ya da üçüncü kişi ağzından anlatır.

Birinci kişi ağzından anlatım ben veya biz Üçüncü kişi ağzından anlatım o veya onlar

Birinci Kişili Anlatım Üçüncü Kişili Anlatım
» Kocaman adamların oyuncaklarla oynamasını ayıplar- » Ertesi gün Hasip Efendi, fabrika sahibi Ali Bey’e
lar. Onun için ben oyuncaklarımı bir odaya dolduracağım. papazdan öğrendiklerini anlatır. Ali Bey fabrikasının
İşe gitmediğim günler, oyuncak odama girip kapıyı arka- ustasız kalacağını ve fikrinden dolayı kovulan adamlar-
dan kilitleyeceğim. dan çekinmesi gerektiğini düşünür.

Birinci kişili anlatımla yazılan metinde geçen “dolduraca- Üçüncü kişili anlatımla yazılan metinde geçen “anlatır, düşü-
ğım, kilitleyeceğim” sözcüklerindeki renkli yazılan harf, olayı nür” ifadelerinden yola çıkarak metindeki olayı yaşayan kişi
yaşayan kişinin bizzat metnin yazarı olduğunu gösterir. ile metnin anlatıcısının aynı kişi olmadığı sonucuna ulaşılır.

82 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe