Page 121 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı
P. 121

EDATLAR - BAĞLAÇLAR - ÜNLEMLER                             119
          VE                               AMA, FAKAT, LAKİN, ANCAK, HÂLBUKİ,
          Bu  bağlaç  cümlelerde  geçen  eş  görevli   YALNIZ
          sözcükleri  birbirine  bağladığı  gibi  sıralı   Bu bağlaçlar genellikle karşıt yargılı cüm-
          cümleleri de birbirine bağlar:   leleri birbirine bağlar ve farklı düşünmeye

          I. Eş görevli sözcükleri birbirine bağlar:  yönlendirir.
                 Örnek                            Örnek
          F    Uzun boylu, siyah saçlı ve sert ba-    Söylediklerimi  yazabilirsiniz  ancak
              kışlı biriydi.                F  bu konudaki sözlerimi çarpıtmadan
          HA...HA EDİTÖR YAYINEVİ
          II. Sıralı cümleleri birbirine bağlar:  yazmalısınız.
                                            F    Kendilerini  çok  uyardım  ama  bizi
                 Örnek                         dinleyen kim?
          F    Oradan küçük kolonya şişesini aldı   F   Çok  çalıştı  lakin  çalışması  başar-
                                               masına yetmedi.
              ve oğlunun alnına bolca sürdü.

          NE...NE (NE...NE DE)                     NOT
          Dilimizdeki ikilemeli bağlaçlardandır. Cüm-
          leleri, görevleri aynı olan ögeleri birbirine   “Ancak”  sözcüğünün  ad,  edat  ve  zarf
          bağlar. Yüklemi olumlu çekimlenmiş cüm-  olarak  kullanılabildiği;  “yalnız”  sözcü-
          leye, olumsuz anlam katar.        ğünün ad, sıfat, edat ve zarf olarak kul-
                                            lanılabildiği unutulmamalıdır:
          I. Görevdeş sözcükleri birbirine bağlar:
                                            F    Böyle evleri ancak onlar alabilirler.
                 Örnek                         (edat)
          F    Gözlerinde ne korku ne de şaşkınlık   F   Yollar buzlu olduğundan eve ancak
              vardı.                           gelebildi. (zarf)
          F    Seni ne bugün ne yarın ne de ertesi   F   Hep  birlikte  geleceklerdi  ama  o
              gün görmek istiyorum.            yalnız gelmiş. (zarf)

          II. Karşıt anlamlı sözcükleri birbirine bağlar:  F   Bizim apartmanın birinci katındaki
                                               yalnız  kadının  akrabaları  gelmiş.
                                               (sıfat)
                 Örnek                           Dün  seni  bekledim  yalnızlar  rıhtı-
          F    Ne acemi ne usta sayılırdı.  F  mında. (ad)
                                            F    Bu  olayı  yalnız  sen  çözebilirsin.
                                               (edat)


          Cümleleri  eşitlik  veya  yaklaşıklık  anlamı   OYSA, OYSAKİ
          katarak birbirine bağlar:
                                           Cümleleri karşıtlık ilgisiyle bağlar:
                 Örnek

          F    Ha annesi olarak ben uyarmışım ha   Örnek
              bir başkası... (Annenin uyarması ile   F   Dışarıda  yer  yerinden  oynuyordu
              bir  başkasının  uyarması  eşit  tutul-  oysa sen bunları görecek durumda
              muş.)                            değildin.
          F    Benzinimiz ha bitti ha bitecek. (Bit-  F   Kimse  onları  dinlemiyordu  oysaki
                                               onların anlattıkları ne kadar ilgi çe-
              mesi çok yakın - Bitmek üzere)
                                               kiciydi.
   116   117   118   119   120   121   122   123   124   125   126