Page 140 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı

138 METİN TÜRLERİ
HİKÂYE EDİCİ METİNLER TİYATRO
HİKÂYE (ÖYKÜ) Yaşanmış veya yaşanması mümkün olan
Yaşanmış ya da yaşanabilecek olayların olayların sahnede canlandırılmasına tiyat-
yer, zaman ve şahıs kadrosu (kahraman- ro denir. Tiyatro eğlendirici ve eğitici bir
lar) aracılığıyla anlatıldığı kısa metinlerdir. sanat dalıdır. Tiyatro daha çok görme ve
Hikâyede olaylar genellikle yüzeysel (ay- işitme duyularına seslenir.
rıntısız) anlatılır. Bu özelliği hikâyeyi ro-
mandan ayırır. Hikâyede kişiler genellikle Bir edebî eserin (roman veya hikâye) rad-
tek yönlü (çalışkan, titiz, iyi huylu, korkak yo, televizyon ya da sahne oyunu hâline
EDİTÖR YAYINEVİ
vs.) anlatılır. getirilmesine de dramatize denir.
HİKÂYE UNSURLARI
Örnek
Olay: Her hikâye bir olay etrafında şekille-
nir. Hikâyede anlatılan olay genellikle yü- HÜRREM: (Birden tesadüfen hatırlayı-
zeyseldir. Hikâyede anlatılan olay okurda vermiş gibi sorar.)
merak oluşturur. Şehzademiz Mustafa hakkında pek kı-
Şahıs Kadrosu (Kahramalar): Hikâyede bir- vandırıcı, pek güvendirici sözler işitiriz
den çok kahraman olabilir. Ancak her hikâ- hünkârım. (Durur. Hünkârın yüzüne
yenin genellikle bir veya iki asıl kahramanı tatlı bir bakışla bakar.)
vardır. Hikâyede kahramanlar anlatılırken KANUNİ: (Yüzünde tek çizgi oynamak-
de ayrıntıya yer verilmez.
sızın) Doğrudur.
Zaman: Hikâyede anlatılan olay belli bir za- HÜRREM: Söylendiğine göre cennet-
man dilimine sığdırılır. Bu zaman dilimi bir mekân Selim Han güya mezardan çık-
saat olabileceği gibi bir yıl da olabilir.
mış da yeniden kılıç kuşanmış.
Yer (Mekân): Hikâyede anlatılanların geçtiği KANUNİ: (Aynı durgun tavırla) Doğru-
yerler hikâyenin akılda kalmasına yardımcı dur.
olur.
HÜRREM: Derler ki şehzadenin sima-
Anlatıcı: Anlatmaya bağlı metinlerde geçen sı onun simasına benzer, kuvveti onun
olayları okura anlatan (aktaran) kişiye an- kuvvetine o kadar benzer.
latıcı denir.
Anlatıcı olayları birinci veya üçüncü kişi KANUNİ: Doğrudur.
ağzından anlatır. Birinci kişi ağzından an- HÜRREM: (Gayet masum bir şey söylü-
latımlarda birinci teklik veya birinci çokluk yormuş gibi.) Allah esirgeye hünkârım,
şahıs kullanılır. Üçüncü kişi ağzından anla- Allah esirgeye de benzeyiş bu kadarla
tımlarda üçüncü teklik veya üçüncü çokluk kala.
şahıs kullanılır. KANUNİ: Ne demek istersin?
HÜRREM: (Onun öfkesinden dehşet-
HİKÂYENİN BÖLÜMLERİ li korkmaktadır. Fakat şu anda hayatı
Hikâye serim, düğüm ve çözüm olmak üze- üzerine oynayan bir oyuncu gibidir.) Hiç
re üç bölümden oluşur. sultanım. Hünkârımızın hayatı üzerine
belki de pek lüzumsuz bazı evhamlara
Serim: Hikâyenin ilk bölümüdür. Bu bölüm-
de genellikle asıl kahraman ve yaşadığı kapılmışızdır. Muhabbetimizin büyük-
çevre tanıtılır. lüğünden. (Hünkârın yüzüne bir çocuk
saflığı ile bakar.) Yoksa Allah şahittir ki
Düğüm: Bu bölümde olay karmaşık hâle şehzademizin hiçbir kötü hareketini gör-
gelir. Kahraman bu bölümde sürekli bir müş, işitmiş değiliz.
mücadele içindedir. KANUNİ: (Sert bir hareketle kalkar.)
Çözüm: Hikâyede anlatılan olayın iyi veya Yeter!
kötü bir şekilde sonlandırıldığı bölümdür.