Page 20 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı

18 SÖZ GRUPLARINDA ANLAM
Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır: Bazı atasözleri devrik bazıları da eksil-
tili cümle biçimindedir:
Örnek
F Üzüm üzüme baka baka kararır. Örnek
(Sürekli bir arada bulunan kişiler
birbirlerinin huylarından etkilenir.) F Kiminin parası, kiminin duası... (ek-
siltili cümle)
Atasözlerinin bazıları gerçek anlamlı- F Baş kırılır fes içinde, kol kırılır yen
dır: içinde. (devrik cümle)
EDİTÖR YAYINEVİ
Örnek Atasözleri sosyal olayların, doğa olay-
F Bugünün işini yarına bırakma. larının nasıl olduğunu, insanın ve ait ol-
F Akıllı düşman, akılsız dosttan ha- duğu ulusun inanç ve törelerinin neler
yırlıdır. olduğunu yansıtır:
Örnek
Bazı atasözleri hem gerçek hem de me-
caz anlamdadır: F Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı
vardır. (Gelenekle ilgili)
Örnek F Mart kapıdan baktırır, kazma kürek
F Tek kanatla kuş uçmaz. yaktırır. (Doğa olaylarını anlatır.)
F Hamama giren terler. F Akacak kan damarda durmaz.
(İnanış bildirir.)
Atasözleri genellikle geniş zaman ve
emir kipleriyle çekimlenir: NOT
Örnek
Atasözlerinin yapısında veya anlamın-
F Arı bal alacağı çiçeği bilir. (geniş da yapılacak en küçük bir değişiklik bile
zaman) anlatım bozukluğuna yol açar.
F Ayağını yorganına göre uzat. (emir F "Körle yatan kör kalkar." atasözü-
kipi) nün doğru şekli "Körle yatan şaşı
kalkar."dır.
Bazı atasözleri tek cümle hâlindedir:
ÖZDEYİŞLER
Örnek Bilge kişilerin, kültürlü kişilerin yazıp söyle-

F Taş yerinde ağırdır. dikleri kısa, yoğun anlamlı sözlerdir. Özde-
yişlerin atasözlerinden farkı, söyleyenleri-
Bazı atasözleri iki cümleden oluşur: nin bilinmesidir.
Örnek
Örnek
F Sabır acıdır, meyvesi tatlıdır. F Hayatta en hakiki mürşit ilimdir,
fendir. (M. Kemal Atatürk)
Bazı atasözleri karşılıklı konuşma şek- F Kusursuz dost arayan dostsuz ka-
lindedir: lır. (Mevlana)

Örnek F Küçük şeylere gereğinden çok
önem verenler, elinden büyük iş
F Tembele dediler "kapını ört", dedi gelmeyenlerdir. (Eflatun)
"yel eser örter".