Page 349 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

MADDENİN TANECİKLİ YAPISIANECİKLİ YAPISI
MADDENİN T 4. ÜNİTE 349
MADDEYİ OLUŞTURAN TANECİKLER Titreşim hareketi: Maddenin bütün hâllerinde gö-
rülür. Taneciklerin bulunduğu yerde öne, arkaya,
Kütlesi ve hacmi olan canlı ve cansız her şeye mad-
de denir. Maddeyi oluşturan ve maddenin özellik- sağa, sola hareket eder.
lerini taşıyan en küçük yapı birimine o maddenin Öteleme hareketi: Taneciklerin yer değiştirmesidir.
taneciği (atom) denir. Dönme hareketi: Taneciklerin kendi ekseni etrafın-
• Tüm maddeler tanecikli yapıdadır. Bir maddenin da hareket etmesidir.
katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç farklı fiziksel hâli HÂL DEĞİŞİMİNİN TANECİKLER ARASIN-
vardır.
• Bir maddenin farklı fiziksel özelliklerde olması DAKİ BOŞLUK VE HAREKETLİLİĞE ETKİSİ
EDİTÖR YAYINLARI
maddenin tanecikli ve boşluklu yapısının değiş- Maddenin ısı alarak ya da ısı vererek bir hâlden
mesinden kaynaklanır. başka bir hâle geçmesine hâl değişimi denir.
• Maddeler ısı alarak katı hâlden sıvı hâle ve sıvı
K hâlden gaz hâline geçerken taneciklerin titreşim
Katı Maddelerin Taneciklerinin Özellikleriatı Maddelerin Taneciklerinin Özellikleri
• Tanecikleri arasındaki boşluk çok hareketi giderek artar. Bunun sonucunda tane-

azdır. Sıkıştırılamazlar. Akışkan cikler arası boşluk artar ve daha düzensiz hale
değildir. geçer.
• Sadece titreşim hareketi yaparlar. • Taneciklerde titreşim hızı arttıkça öteleme ve

• Belirli bir şekilleri ve hacimleri vardır. dönme hareketleri başlar. Madde hâl değiştirir-
ken taneciklerinde hiçbir değişiklik olmaz. Sa-
• Maddenin en düzenli hâlidir. dece taneciklerin hızlarında ve tanecikler arası
• Tanecikler birbiri ile temas hâlindedir. boşluklarında değişim olur.

Sıvı Maddelerin Taneciklerinin Özelliklerianeciklerinin Özellikleri
Sıvı Maddelerin T Süblimleşme
• Tanecikler arası boşluklar katılara ısı alır
Erime
göre biraz daha fazladır. Sıkıştırı- ısı alır Buharlaşma
ısı alır
lamazlar. Akışkandırlar. Donma Yoğuşma
• Titreşim, dönme ve öteleme hare- ısı verir ısı verir ısı verir
keti yaparlar. Kırağılaşma
• Belirli şekilleri yoktur. Konuldukları
kabın şeklini alırlar. Katı hâlden sıvı hâle geçerken (Erime):
• Katılara göre daha düzensiz, gazlara göre daha Maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk artar. Boş-
düzenlidirler. Belirli hacimleri vardır. luk artınca titreşim hareketinin yanında tanecikler
• Sıvı tanecikler birbiriyle temas halindedir. öteleme hareketi yapmaya başlar.

Gaz Maddelerin Taneciklerinin Özelliklerianeciklerinin Özellikleri Sıvı hâlden gaz hâle geçerken (Buharlaşma):
Gaz Maddelerin T
• Tanecikler arası boşluk fazladır, Isının etkisiyle maddeyi oluşturan tanecikler hızla
sıkıştırılabilirler. birbirine çarpar ve boşluklar artar. Taneciklerin ha-
reket enerjisi artar.
• Titreşim, dönme ve öteleme hare-
keti yaparlar. Gaz hâlden sıvı hâle geçerken (Yoğuşma):
• Belirli şekilleri yoktur. Sıvılar gibi Taneciklerin hareket enerjisi azalır ve buna bağlı
akışkan yapıya sahiptirler. Konul- olarak tanecikler arası boşluk da azalır.
dukları kabı tamamen doldururlar. Sıvı hâlden katı hâle geçerken (Donma):
• Belirli hacimleri yoktur. Konuldukları kabın hac- Taneciklerin hareket enerjisi azalır ve tanecikler
mini alırlar. Maddenin en düzensiz hâlidir. arasında yok denecek kadar az boşluk kalır.