Page 351 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

YOĞUNL 4. ÜNİTE 351
YOĞUNLUKUK
YOĞUNLUK NEDİR? • Yoğunluk maddeler için ayırt edici bir özelliktir.
Bir maddenin birim hacimdeki kütlesine yo- • Bir maddenin yoğunluğu madde miktarına bağlı
ğunluk adı verilir. “d” harfi ile gösterilir. Bir değildir.
maddenin kütlesinin hacmine oranı o mad- • Maddenin miktarı arttıkça kütlesi artar, aynı oran-
denin yoğunluğunu verir. Kütle birimi “g”, ha- da hacmi de artacağından maddenin yoğunluğu
cim birimi “cm³” alındığında yoğunluk birimi değişmez.
“g/cm³” olur. • Aynı sıcaklıktaki bir bardak suyun, bir kova suyun

Yoğunluk = Kütle d = m g ve göldeki suyun yoğunlukları eşittir.
Hacim V cm 3 • Birbiri içerisinde çözünmeyen farklı yoğunluktaki
EDİTÖR YAYINLARI
• Bir maddenin yoğunluk, kütle ve hacmi arasında- sıvılar aynı kap içerisine konulduklarında yoğun-
luklarının büyüklüğüne göre sıralanırlar.
ki ilişki aşağıdaki gibidir.
• Yoğunluğu büyük olan sıvı altta kalırken, yoğun-
Kütle
Kütle = Yoğunluk x Hacim Hacim = luğu küçük olan sıvı üstte kalır.
Yoğunluk
• Maddenin farklı hâllerinde tanecikler arası boş-
• Hacimleri aynı olan maddelerden kütlesi büyük luklar değiştiğinden yoğunluğu da değişir.
olan maddenin yoğunluğu daha fazladır. Kütleleri • Tanecikler arası boşluğun en az olduğu hâl mad-

aynı olan maddelerden hacmi büyük olan mad- denin katı haliyken en fazla olduğu hâl gaz hali-
denin yoğunluğu daha azdır. dir. Bir maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerinden eşit
kütlede aldığımızda en fazla hacme sahip hâl
DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATILARIN gaz hâli iken en az hacme sahip hâl katı hâlidir.
YOĞUNLUĞU Bu nedenle aynı maddenin katı hâli daha yoğun-
• Katı maddelerin hacimlerini sıvı yardımıyla ölçe- ken gaz hâlinin yoğunluğu daha azdır.
bilmemiz için maddenin sıvı içerisinde çözünme- SUYUN KATI VE SIVI HÂLLERİNE AİT YO-
mesi gerekir. ĞUNLUKLARIN CANLI YAŞAMI İÇİN ÖNEMİ
• Cisimleri kendi aralarında karşılaştırmak için küt- •
le ve hacimleri bilinmelidir. Geometrik şekli belli Sıvı maddeler dışarıya ısı verdiklerinde tanecik-
lerin hızı yavaşlar ve tanecikleri birbirine yaklaşır,
olmayan cisimlerin yoğunluğunu bulalım.
böylece maddenin hacmi küçülür. Ancak kütlesi
değişmez. Bu nedenle yoğunluk artışı gözlenir.
80 cm 3
o
50 cm 3 • Su ise bunun aksine donarken (0 C’de) hacmi
arttığı için yoğunluğu azalan nadir maddelerden
biridir.
100 g 280 g
• +4 C’de suyun hacmi en küçük, yoğunluğu en
o
büyük değeri alır. Buzun yoğunluğu suyun yo-
Patatesin = fkap + su + patatesp fkap + sup ğunluğundan küçük olduğundan buz suda yüzer.
-
kütlesi kütlesi kütlesi •
Patatesin hacmi = 80 - 50 = 30 cm 3 Buzun yoğunluğunun sudan küçük olmasından
dolayı sular üstten donar.
Patatesin kütlesi = 280 - 100 = 180 g • Kışın donan suların, göllerin ve nehirlerin yüzeyi-
Patatesin kütles
Patatesin
Patatesinyo unlu u =ð ð = Patatesin kütlesii = = 180 = 6 g / cm 3 • ni kaplaması suların dibe doğru donmasını önler.
yoğunluğu
Suyun bu özelliği olmasaydı nehir, göl, deniz ve
Patatesin hacmi
Patatesin hacmi
30
okyanustaki sular dipten donmaya başlardı. Bu
Y durum dipte yaşayan canlılar ve onlarla beslenen
Yoğunlukların Karşılaştırılmasıoğunlukların Karşılaştırılması
• Her maddenin tanecikli yapısı farklı olduğu için diğer tüm canlıların hayatlarının sona ermesine
kendilerine özgü bir yoğunluğu vardır. neden olurdu.