Page 58 - 7'DEN LGS'YE FEN BİLİMLERİ HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ MUTASYON VE MODIFIKASYON-ADAPTASYON

MUTASYON VE MODIFIKASYON
• Mutasyon sıcaklık, radyasyon, UV ışınları, kimyasal madde gibi etkiler sonucunda genle-
rin yapısında meydana gelen kalıtsal değişimlerdir. Mutasyonlar kalıtsal olabilir. Vücut
hücrelerinde görülen mutasyonlar kalıtsal değildir. Üreme hücrelerinde meydana gelen
mutasyonlar kalıtsaldır. Keçilerde dört boynuzluluk, Van kedisinin gözlerinin farklı renkte
olması mutasyona örnektir.

• Modifikasyon ise genlerin yapısında değil işleyişinde meydana gelen değişimlerdir. Modi-
fikasyona neden olan çevresel etken olmadığında canlı eski halinde döner. Mutasyonda
KAZANIM / KONU ÖZETI sanın kaslı yapısının olması, sirke sineğinin 16°C’de düz kanatlı, 25°C’de kıvrık kanatlı
EDİTÖR YAYINLARI
böyle bir durum söz konusu değildir. Modifikasyon kalıtsal değildir. Spor yapan bir in-

olması modifikasyona örnektir.
ADAPTASYON (ÇEVREYE UYUM)
• Bir canlı türünün doğada yaşamını sürdürebildiği alana yaşama alanı denir. Canlılar ya-
şamlarını su, barınma, beslenme, sıcaklık gibi imkânların bulunduğu ortamlarda sürdüre-
bilirler. Bir canlının belirli bir çevrede yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklere
adaptasyon adı verilir. Bulunduğu ortama uyum sağlayabilen canlılar yaşamlarını sürdü-
rebilirken, uyum sağlamayan canlılar yaşamlarını sürdüremeyebilirler.

• Çevre koşulları karşısında dayanıklı olan canlıların hayatta kalıp, zayıf ve güçsüz olan
canlıların yok olmasına doğal seçilim denir.

• Canlıların yaşadıkları ortama adaptasyonları ve eşeyli üremeleri canlılarda çeşitliliğe ne-
den olur. Bir tür içerisinde görülen çeşitliliğe varyasyon denir.

• İnsanların bazı hayvan ve bitki türlerini seçerek istedikleri özellikte bireyler üretmesine
yapay seçilim denir.

1 DNA’nın kendini eşlemesi esnasında bazı bozuk- 2 Yavuz Öğretmen sınıfa getirdiği iki resmi panoya
luklar ve hatalar oluşabilir. Genlerin yapısında ve asmıştır. Öğrencilerine resimlerle ilgili yorum yap-
dizilişinde meydana gelen değişikliklere mutasyon malarını istemiştir.
denir.
DNA’da meydana gelen bu mutasyonlara neden
olan faktörler arasında;
I. Radyasyon
II. Kimyasal maddeler
Buna göre yapılan yorumlardan hangisi yanlış-
III. Bazı ilaçlar
tır?
IV. UV ışınları
A) Bu resimler birer mutasyon örneğidir.
yukarıda verilen ifadelerden hangileri gösteri-
lebilir? B) Çok sık rastlanılan bir olay değildir.
C) DNA’nın yapısının bozulmasıyla oluşmuştur.
A) I, III ve IV B) I, II ve III
D) Bundan sonraki canlılarda kesinlikle görül-
C) II ve III D) I, II, III ve IV mez.
Çözüm: Bazı durumlarda DNA yapısında veya kromozom
sayısında değişmeler yaşanabilir. Bu durum, canlının ge- Çözüm: Yavuz Öğretmen’in sınıfa getirdiği resimler mu-
netik yapısında değişiklik meydana getirmektedir. Bu şekil- tasyon örnekleridir. Mutasyon DNA’nın kendini eşleme-
de canlının genetik yapısında meydana gelen değişmelere si esnasında yaşanan bazı bozukluklar ve hatalardır ve
mutasyon adı verilir. Mutasyona ortamın asitlik ve bazlık üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar sonraki
(pH) derecesi, radyasyon, kimyasal maddeler ve ilaçlar, nesillere aktarılır. Mutasyonlar çok sık rastlanılan olaylar
bazı ilaçlar, UV ışınları gibi faktörler neden olur. değildir.

58
58