Page 60 - 7'DEN LGS'YE FEN BİLİMLERİ HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

LGS’YE ILK ADIM MUTASYON VE MODIFIKASYON-ADAPTASYON

7 Sonay, fen bilimleri dersi için bir proje ödevi almıştır. Proje ödevinde “DNA ve Genetik Kod” ünitesi ile ilgili
araştırmalar yapacaktır. Sonay, araştırmaları sonucu aşağıdaki bilgilere ulaşmıştır.

Sıcak bölgelerde ve ormanların içinde yaşa-
yan ayılar daha ince bir yağ tabakasına ve
kahverengi renge sahipken; soğuk bölgelerde
ve kutuplarda yaşayan ayıların daha kalın bir
yağ tabakasına ve beyaz renge sahip olmaları

Kurbağaların avlarını
EDİTÖR YAYINLARI
Bukalemunun avcı- daha iyi yakalayabil-
lardan korunmak için meleri için uzun ve
renk değiştirmesi yapışkan bir dile sahip
olmaları

Buna göre Sonay yaptığı araştırma sonucu bulduklarından aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ula-
şamaz?
A) Çevresel faktörlerle canlılarda görülen değişiklikler genlerle yavrularına aktarılır.
B) Canlılar bulundukları ortama uyum sağlayabilmek için çeşitli özellikler kazanırlar.
C) Canlılar ortama uyum sağlayarak biyolojik çeşitliliğe katkı sağlarlar.
D) Aynı türün bireylerinde çevresel faktörlerle herhangi bir değişiklik görülmez.

Çözüm: Sonay hazırladığı posterde canlıların çevreye uyum sağlamak için göstermiş oldukları adaptasyonlarla ilgili bilgi-
ler vermiştir. Adaptasyon aynı türün bireylerinde değişikliğe neden olur. Örneğin kutuplarda ve ormanlarda yaşayan ayılar
yaşadıkları ortamdan dolayı farklı adaptasyonlar gösterirler. Bu durumda tür içi çeşitliğe sebep olur.

8 DNA’nın kendini eşlemesi esnasında bazı bozukluklar ve hatalar oluşabilir. Genlerin yapısında ve dizilişinde
meydana gelen bu değişikliklere mutasyon adı verilir.
Hipotez: Dış çevreden gelen, rastlantısal radyoaktif dalgalar veya belirli molekülleri belirli formasyonlara zor-
layan mutajen kimyasallar mutasyona neden olabilir.
Buna göre aşağıda verilen canlı çiftlerinden hangisi bu hipotezi destekler niteliktedir?

A) B)

C) D)

Çözüm: Mutasyon DNA’da meydana gelen kalıtsal değişimlerdir. Mutasyona ortamın asitlik ve bazlık (pH) derecesi, rad-
yasyon, kimyasal maddeler ve ilaçlar, bazı ilaçlar, UV ışınları gibi etmenler sebep olur. C seçeneğindeki dört boynuzlu keçi
ve orak hücreli anemi mutasyon örneğidir. A ve B seçeneklerinde verilen örneklerde canlılar üreme ve yaşama şansını
arttırmak için çevreye uyum (adaptasyon) sağlamıştır. D seçeneğinde verilen örnekte ise çevrenin etkisi ile canlının dış
görünüşünde kalıtsal olmayan genlerin işleyişinde değişiklik (modifikasyon) meydana gelmiştir.
60
60