Page 357 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

AÇIK HA
AÇIK HAVA BASINCIVA BASINCI 3. ÜNİTE 357
Açık Hava Basıncını Etkileyen Değişkenler

M
Boşluk L N
76 cm Hg
K

Cıva

• Atmosferde yer alan gazlar, ağırlıklarından dolayı ba- Yukarıdaki şekli incelersek atmosfer basıncının en fazla
sınç oluşturur. Bu gazların oluşturduğu kuvvetin birim K’da en az M’de olduğunu görürüz.
EDİTÖR YAYINLARI
yüzeye düşen etkisine açık hava basıncı denir.
Basınçları sıralayacak olursak P > P = P >P olur.
K
M
N
L
• Açık hava basıncını (atmosfer basıncı) bulan bilim in-
sanı Toricelli’dir. K
Kapalı Kaplardaki Gaz Basıncıapalı Kaplardaki Gaz Basıncı
• Toricelli, deniz seviyesinde 0°C’de 1 m uzunluğundaki • Kapalı kaplarda bulunan gaz molekülleri hareketleri
cam boruyu tamamen cıvayla doldurmuş cıva bulunan esnasında birbirlerine ve kabın iç yüzeyine çarparak
kabın içerisine ters çevirerek daldırmıştır. Borudaki basınç oluşturur.
cıva seviyesi bir miktar boşaldıktan sonra sabitlen-
miştir. • Gaz taneciklerinin hareketlerinden dolayı oluşan bu
• Yapmış olduğu deneyde deniz seviyesinde 0°C’de basınca kapalı kaplardaki gaz basıncı denir.
açık hava basıncını 76 cm-Hg olarak hesaplamıştır.
• Toricelli deneyinde kullanılan borunun şekli, cinsi ve
kesitinin farklılığı h seviyesini etkilemez. X
• Toricelli cıvanın yoğunluğu fazla olduğu için tercih et- Y
miştir. Şayet yoğunluğu az olan suyu kullanmış olsay-
dı kullanacağı cam boru yaklaşık olarak 10 metrenin
üzerinde olurdu. Z
• Açık hava basıncı P ile gösterilir.
0
• İnsan vücudu açık hava basıncının etkisi altında ol- • Kapalı kapların bütün noktalarına etki eden gaz basın-
cı eşit büyüklüktedir. (P = P = P )
duğu hâlde basıncı hissetmez. Çünkü havanın vü- X Y Z
cudumuza yaptığı basıncı vücut içi sıvı basıncımızla • Kapalı kaplardaki gaz basıncını ölçen araçlara mano-
dengeleriz. metre denir.
• Açık hava basıncının varlığını örneklendirelim: • Kapalı kaplardaki gaz basıncı, sıcaklık arttıkça artar.

› Uçakla seyahat ederken kulakların tıkanması › Şekildeki kaplarda sıcaklığın etkisiyle II. kapta
oluşan basınç I. kaptaki basınçtan daha büyüktür.
› Su dolu bir bardağın ağzını kâğıtla kapatıp ters
çevirdiğimizde suyun dökülmemesi 10 C 50 C
o
o
› Su damacanalarında pistona bastırarak suyun
dışarı akıtılması gibi.
• Açık hava basıncı, barometre ile ölçülür.
• Günlük hayatta, denize dalarken ve hastanelerde kul- I II
lanılan oksijen tüplerinde gaz basıncından yararlanılır.
• Gazlar sıvılarda olduğu gibi uygulanan basıncı aynen
iletir.
{ Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça açık
hava basıncı azalır. • Gazlar yüksek basınca dayanıklı kaplarda sıvılaştırıla-
rak depo edilebilir.