Page 18 - 9. SINIF BİYOLOJİ DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 3. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASI

canlı Âlemlerİ VE ÖZELLİKLERİ

Q Günümüzde yaygın olarak kullanılan sınıflandırmaya göre canlılar;
5 Bakteriler, 5 Arkeler, 5 Protista, 5 Mantarlar, 5 Bitkiler 5 Hayvanlar
olmak üzere altı âlemde sınıflandırılır.

BAKTERİLER

Pilus Kapsül Bakterilerde Endospor Oluşumu
Hücre çeperi Q Olumsuz çevre ortamlarında (yüksek sıcaklık, pH değişimi
Hücre zarı
ve yüksek basınç gibi) bazı bakteri türlerinin ürettiği yapı-
(DNA) lara endospor denir.
GİRİŞ YAYINLARI
Q Bütün bakteri türleri endospor oluşturamaz.

Ribozomlar Endospor Oluşumu Sırasında Gerçekleşen Olaylar
Kamçı
Ana DNA Hücre
Q Bakteriler zarlı organel taşımazlar. Hücre çeperinin temel 1 Zar Yeni DNA 2 duvarı
yapısı azot atomu taşıyan peptidoglikan ile yağ ve kar- oluşur.
bonhidrattan oluşur. Ana DNA 3
Q Sitoplazma içinde ana DNA’nın bulunduğu bölgeye nükle- Endospor serbest kalır.
oid denir. Bakteri DNA’sı halka şeklinde olup ana DNA bir 6 Endospor
tanedir. Bakterilerin depo maddesi glikojendir. 5 4
Q Ribozom organeli bulunur. Hücre patlar.
Q Kapsül bazı bakteri türlerinde bulunur ve hücreyi dış
etkilerden korur. Karbonhidrat yapıdadır. Hastalık yapıcı Q DNA kendini eşler. Eşlenen DNA bir miktar sitoplazma
alarak etrafında zar, çeper ve kalın bir kist katmanı oluş-
(patojen) bakterilerde bulunmaktadır.
turur.
Q İçerisinde sitoplazma bulunan plazma zarı uzantılarına
pilus adı verilir. Konjugasyon yapan bakterilerde bulunur Q Sitoplazma yoğunluğu su kaybederek artırılır.
ve konjugasyon sırasında sitoplazmik köprü oluşumunda Q Metabolizma hızı düşer (bazal metabolizma). Bakteri par-
görev yapar. çalandığında oluşan kist dış ortama çıkar.
Q Ana DNA dışındaki küçük, halkasal DNA’lara plazmit adı Q Uygun ortam şartlarında kist parçalanır, endospor aktif
verilir. Antibiyotiklere ve olumsuz çevre şartlarına direnç bakteriye dönüşür.
sağlayan genler plazmitler üzerinde bulunur. Konjugasyon (Gen aktarımı)

Q Hücre zarının içe doğru girinti yapması sonucu oluşan ve Q Bazı bakteri türlerinde sitoplazmik köprü aracılığıyla DNA
oksijenli solunumda görevli olan yapılara mezozom denir.
aktarımına konjugasyon denir.
Q Bakterilerde ATP gereksinimi hücre içi solunumu ile karşı-
lanır. Q Sitoplazmik köprü piluslar aracılığıyla oluşur. Sadece plaz-
mitler aktarılır.
Q Bakterilerin oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fer- Q Konjugasyon tek yönlü olarak gerçekleştirilir. Plazmit
mantasyon yapabilen türleri bulunmaktadır. + -
nakli yapan bakteriye F , plazmiti alan bakteriye ise F
Q Bakterilerin beslenme şekillerine göre; ototrof, heterot- denir.
rof ve saprofit (çürükçül) olmak üzere çeşitleri vardır.
Ayırca başka canlı üzerinden ona zarar vererek, o canlının Q Konjugasyon sonucunda plazmiti alan bakteri bazı kalıtsal
sindirilmiş hazır besinleri ile beslenen parazit bakterilerde özelliklerini değiştirir ve antibiyotik, kuraklık gibi çevresel
bulunmaktadır. Parazit bakterilerin çeşitli hastalıklara faktörlere direnç kazanır.
neden olan türlerine patojen bakteri denir. Q Konjugasyonda yeni bir bakteri oluşmadığı için üreme
Q Bakteriler ikiye bölünme ile eşeysiz olarak ürer. sayılmaz. Konjugasyonla çeşitlilik sağlanır.

76 Giriş Yayınları / 9. Sınıf Biyoloji