Page 11 - 9. SINIF FİZİK DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI
P. 11
ÖZETİN ÖZETİ Ünite3: Hareket ve Kuvvet
hareket
NOT: x x x
Bir cismin durağan bir noktaya göre durumunun ya da yerinin değişme-
sine hareket denir. Cisimler dönme, öteleme, titreşim hareketi yaparlar.
t t t
Başlangıç (Referans Noktası): Bir cismin hareketini
tanımlamak için sabit bir noktaya ihtiyaç vardır. Bu sabit Genç K (Hızlanan) Yaşlı K (Yavaşlayan) Yetişkin K (Sabit hızlı)
noktaya referans noktası denir.
Eğim X - t alan
Konum: Hareketlinin bulunduğu noktanın başlangıç nokta- V - t alan
a - t
sına uzaklığına konum denir. Konum ÁX ile gösterilir, vektöreldir. Konum - zaman grafiğinin eğimi hızı verir.
Alınan yol: Bir hareketlinin izlediği yörüngenin toplam Hız - zaman grafiğinin eğimi ivmeyi verir.
uzunluğudur. Skaler bir büyüklüktür. "X" ile gösterilir. İvme - zaman grafiği ile zaman ekseni arasında kalan alan hız deği-
şimini (DV) verir.
Yer değiştirme (DÁx ): Cismin ilk konumu ile son konumu Hız - zaman grafiğinin zaman ekseni arasında kalan toplam alınan
arasındaki mesafe cismin yer değiştirmesidir. İki nokta yolu, net alan yerdeğiştirmeyi verir.
arasındaki en kısa mesafedir. Vektörel bir büyüklüktür.
Konum - zaman grafiğinde grafik yukarı doğru çıkıyorsa + yön, aşağı
İlk konum → Áx Son konum → Áx son doğru iniyorsa - yönde gidiliyordur.
ilk
Yer değiştirme → DÁx DÁx = Áx - Áx Hız-zaman grafiği zaman ekseninin üstünde ise + yön, altına ise -
son ilk
yönde gidiliyordur.
Hız vektörel bir büyüklüktür ÁV ile gösterilir.
Ortalama Hız: Alınan toplam yolun geçen toplam zamana oranına
Á
Yer değiştirme DÁx Á x - x ortalama sürat, yapılan yer değiştirmenin geçen toplam zamana
ilk
son
→ DÁV =
=
Hız = GİRİŞ YAYINLARI
Zaman Dt t - t oranına ortalama hız denir.
Hız birimi; son ilk Toplam yer değiştirme DÁx
m Ortalama Hız= ⇒ ÁV =
Yer değiştirme → metre, Zaman → saniye ⇒ ÁV = olur. Toplam zaman ort Dt
s
Konum
Sürat: Cismin birim zamanda aldığı yoldur. "V" ile gösterilir. X B Yandaki konum zaman grafiğinde x ve
1
Skaler bir büyüklüktür. 2 Áx x konumları arasındaki ortalama hız A ve
2
α B noktalarını birleştiren doğrunun eğimine
Alınan yol x X A
Sürat = ⇒ V = Sl birim sisteminde süratin birimi 1 t eşittir.
Zaman t 0 Zaman Ortalama hız ve sürat
m/s'dir. Araçlarda sürat birimi olarak km/h kullanılır. t 1 t 2 hesaplamada mola süre-
DÁx x Á - Áx leri de toplam zamana
2 1
Eğim = tana = ÁV = =
Düzgün Doğrusal Hareket (Sabit Hızlı Hareket) ort Dt t - t 1 eklenir.
2
a) Pozitif yönde hareket için grafikler
Anlık Hız ve Anlık Sürat: Bir hareketlinin herhangi bir andaki hızıdır.
2
Konum (m) V İvme (m/s ) Hareket hâlindeki bir aracın sürat göstergesinde okunan değer hare-
Hız sabit, ketlinin o anki süratini verir.
ivme yoktur.
İvme (Áa ): Birim zamandaki hız değişimidir. Vektörel büyüklüktür. “
2
Zaman (s) Zaman (s) Zaman (s) Áa ” ile gösterilir. Sl birim sisteminde birimi m/s dir.
b) Negatif yönde hareket için grafikler Hız değişimi DÁv
Konum (m) Hız İvme Hız sabit, İvme= Zaman ⇒ Áa= Dt
ivme yoktur.
t t Bir hareketlinin herhangi bir referans sistemindeki gözlem-
Zaman (s)
Zaman (s) Zaman (s) ciye göre hareketine bağıl hareket, hızına da bağıl hız denir.
-x -v Áv = Áv - Áv
bağıl gözlenen gözlemci
40 Giriş Yayınları / 9. Sınıf Fizik
