Page 125 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 125

¦ BİYOGRAFİ / OTOBİYOGRAFİ §                                              1 12525


              » Kısas-ı enbiyalar (peygamber kıssaları)

              » Tezkiretü’l-evliyalar (evliyaların yaşamını konu edinen kitaplar)
              » Maktel-i  Hüseyniler,  tezkiretü’ş-şuaralar  (şairlerin  yaşam  öykülerini  konu  edinen  kitaplar)
           sayılabilir.

             * Divan edebiyatında şairlerin biyografilerine, eserlerine yer veren, şiirleri hakkında değerlendir-
            melerin bulunduğu eserlere şuara tezkiresi denir. Tezkireler biyografi türünün edebiyatımızdaki
            ilk örnekleridir.

          EDİTÖR YAYINEVİ
             * Türk şairlerinin biyografilerinin toplandığı ilk Türkçe şuara tezkiresi Ali Şir Nevaî’nin XV. yüzyılda
            kaleme aldığı “Mecâlisü’n-Nefâis” adlı eseridir. Anadolu sahasında yazılan ilk şuara tezkiresi Sehi
            Bey’in “Heşt Behişt” (1538) adlı eseridir.

             * XV. yy.dan sonra yaşam öyküleri devletin ileri gelenlerinin ve sanatçıların yaşamlarını da konu
            edinmeye başlamıştır. Osmanlı (divan edebiyatı) Dönemi’nde yazılmış ve biyografi niteliği taşı-
            yan başlıca eserler şunlardır:

               » Mecâlisü’n-Nefâis (Güzelliklerin Meclisleri, 1491): Ali Şîr Nevai yazmıştır, şairlerin hayatını
            anlatır.

               » Heşt Behişt (Sekiz Cennet, 1538): Sehi Bey yazmıştır, şairlerin hayatını anlatır.

               » Tezkiretü’ş-Şuara (1546): Latîfî yazmıştır, şairlerin hayatını anlatır.

               » Tezkiretü’ş-Şuara (1586): Kınalızade Hasan Çelebi yazmıştır, şairlerin hayatını anlatır.

               » Menakıb-ı Hünerveran (Sanatçıların Menkıbeleri, 1586): Gelibolulu Ali yazmıştır. Hattatla-
            rın, ciltçilerin, tezhipçilerin ve minyatür sanatçılarının yaşam öykülerini derlemiştir.

               » Gülşen-i Şuara (1563): Ahdi yazmıştır, şairlerin hayatını anlatır.


             * XIX. yy.dan sonra yazılmaya başlanan yaşam öyküleriyse çeşitlilik gösterir. Çoğunluğu yine
            tarih ve siyaset alanlarındaki kişilerin yaşam öykülerini içermesine karşın bilim, kültür ve sanat
            dünyasında üne kavuşmuş kimselerin yaşam öykülerini anlatan kitapların sayısı da azımsanma-
            yacak ölçüdedir.

             * XIX. yy.da biyografi:
               » Evrak-ı Perişan (1881): Namık Kemal tarafından yazılmıştır. Bu eserde Selâhaddin-i Eyyubî,
            Fatih, Yavuz Sultan Selim gibi tarihî şahsiyetlerin biyografileri, tarihî maceraları anlatılır.

               » Kudemadan Birkaç Şair: Recaizade Mahmud Ekrem tarafından yazılmıştır. Osmanlı şairlerini
            anlatır.

               » Osmanlı Şairleri: Muallim Naci tarafından yazılmıştır.
   120   121   122   123   124   125   126   127   128   129   130