Page 151 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları

¦ TÜRKLERİN İSLAMİYET'İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ § 1 15151

* Böylece bu sürecin sonunda iki kültürün değerlerini bünyesinde barındıran Türk-İslam Kültürü
ortaya çıktı.

* İlk Türklerin İl olarak adlandırdığı devlet, İslamiyet’in kabulünden sonra devlet veya mülk adıyla
anılmaya başlandı.

* İlk Türk-İslam devletlerinin hâkimiyet anlayışı, İslamiyet öncesi Türk devletlerindeki teşkilat-
lanmanın devamıdır.

* Gazneliler, Samanoğulları aracılığıyla Abbasilerden aldıkları devlet teşkilatını geliştirerek Büyük
EDİTÖR YAYINEVİ
Selçuklulara aktardılar.

N
NOTOT
y Türk-İslam devlet yapısının oluşmasında Gazneliler ile Karahanlılar, köprü vazifesi görmüş-

tür. Ancak bu yapı Selçuklular zamanında ise olgunluk safhasına ulaşmıştır.

* İlk Türk devletlerinde görülen kut anlayışı İslamiyet’le birlikte Allah’ın hükümdarlığı nasib etmesi
olarak kabul edildi.

* İslamiyet’in kabulünden sonra da hükümdarların gücünü ilahi bir kaynağa dayandıran Türklerde
İslam halifesi veya onun adına siyasi gücü elinde bulunduran hükümdarlar Allah’ın yeryüzündeki
gölgesi olarak kabul edildi.
* İslam öncesindeki Türk cihan hâkimiyeti düşüncesi, İslamiyet’in kabulünün ardından cihat anla-
yışı şeklinde yaşamaya devam etti.

* İslam’ın kabulünden sonra hükümdarlar halifeye hükümdarlıklarını menşur adlı bir belgeyle
onaylatmış ve hem halife hem de kendi adlarına hutbe okutmuşlardır.
* İslamiyet’e geçildikten sonra hükümdar unvanlarında da değişiklikler görüldü.

* Karahanlılarda hakan yerine Arslan Han, yabgu yerine Buğra Han, şad yerine ise İlig Han kul-
landılar.
* Gaznelilerde ise Emir ve Sultan gibi İslami unvanlar kullanıldı.

* Satuk Buğra Han’la birlikte hükümdarlar Müslüman isimler ve lakaplar almaya başladı.

* Hükümdarlar tıraz denilen kendi ismi yazılı süslemeli giysiler giyer ve resmi belgelerde tevki veya
tuğra denilen mühür kullanırlardı.

* Sefere ya da bir yere giderken hükümdarların başının üstünde çetr adı verilen ipek ve kadifeden
yapılmış şemsiye tutulurdu.