Page 66 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları

¦ §
66
66 ORTA ÇAĞ'DA DÜNYA
CENGIZ YASASI

* XIII. yüzyıl başlarında Orta Asya'da güçlü bir devlet kuran moğol impratoru Cengiz Han, dev-
letini yönetmek ve ülkesinde düzeni sağlayabilmek için yasalar yaptı.

* Moğol İmparatorluğu’nda hukuk ve askerlik işlerini düzenleyen bu kanunlara Cengiz Han Yasası
ya da Büyük Yasa adı verilmiştir.
* Devletin silahla kurulduğunu ancak kalem ve kanunla idare edileceğini bilen Cengiz Han, hukuk
konusunda Uygur Türklerinden yararlandı.
EDİTÖR YAYINEVİ

* Seçtiği deneyimli devlet adamlarını ve alimleri kanunlarını yazılı hâle getirmelerle görevlendirdi.

* Uygurca yazılan bu yasada Cengiz Han’ın yasaklarının yanı sıra Türk töresinden alınma hüküm-
lere de yer verildi.
* Cengiz Han kağan seçildiğinde 1206 yılı kurultayında bu kurallara bazı eklemeler yaparak yasayı
yürürlüğe koydu.

* Bu kurallar otuz üç defter hâlinde düzenlendi.
* Uzun yıllar kullanılan bu kurallar İslamiyet’e geçen Moğol hanedanları tarafından da uygulandı.

BİL
BİLGİ ÖĞRENGİ ÖĞREN
Cengiz Yasası ile ilgili bazı maddeler:
y Her kim zina ederse, kim olduğuna ve evli olup olmadığına bakılmaksızın idam edilir.

y Bilerek yalan söyleyenler, büyücülük yapanlar ve başkalarının aleyhine muhbirlik yapanlar,
ya da kavga edenler arasında taraf tutarak diğerine yardım edenler idam edilir.

y Sahibinden izin almaksızın, onun kölesine yiyecek ve içecek verenler idam edilir.
y Bir köle veya esir kaçmışsa ve bir başkası onu bulur da geri vermezse, o kişi idam edilir.
y Cengiz Han insanlarının ellerini suya sokmalarını yasakladı. Su almak için kap kullanmalarını
emretti.
y Cengiz Han, elbiselerin çok kirlenmeden yıkanmasını yasakladı.