Page 117 - 9-sinif-telafi

116 HÜCRE

mıyla hücre zarından taşınmasıdır. Glikoz, amino BİLİMSEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ deney ve gözlem gibi yöntemleri kullanarak
asit gibi monomerler ile magnezyum, potasyum, klor Bir sorgulama süreci olan bilimsel yöntem bazı problemler ile ilgili topladıkları bilgilere veri
lerin hücre dışına atılmasına denir. Salgı hücrelerinin EDİTÖR YAYINEVİ
gibi iyonların geçişi sağlanmış olur. basamakları içerir. denir.
Aktif taşıma olayında; Gözlemlerin yapılması Hipotezin Ortaya Konulması
• Maddenin az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun Problemi belirledikten sonra problemle ilgili
olduğu ortama taşıma türüdür. Problemin belirlenmesi, verilerin toplanması geçici çözüm önerileridir.
• Olayda enerji harcanır. Hipotezlerin ortaya
• Hücre canlıdır. konulması Tahmin
• Enzimler görev yapar. Sonuçlar hipotezi destek- Hipotezden akıl yürütme yoluyla çıkarılan
• Küçük yapılı moleküller taşınır. Tahmin lemezse hipotez gözden mantıklı sonuçlara tahmin denir. Tahmin
geçirilir veya değiştirilir. genellikle: “ Eğer……… ise …… dır “ şeklin-
Endositoz Kontrollü deneylerin deki cümlelerden oluşur.
Hücre zarından geçemeyen büyük moleküllerin cep yapılması
oluşturularak hücre içine alınması olayıdır. Oluşan Kontrollü Deneylerin Yapılması
bu cep zardan kopar ve zar yüzeyi küçülür. Olayda Bulguların Veriler analiz Sonuçlar hipo- Kontrollü deney, deney sonucunu etkile-
enerji harcanır, hayvan hücrelerinde gerçekleşir. değerlendiril- edilir ve tezi desteklerse yecek şartlardan birini değiştirip diğerle-
Hücre duvarı olan canlılarda gerçekleşmez. mesi çıkarımda deney tekrar- rinin sabit tutulması ile yapılan deneylere
bulunulur. lanıp raporlanır
a) Fagositoz : Büyük katı maddelerin hücre içine ve diğer bilim denir. Kontrollü deneylerde değişkenlerden
alınmasıdır. Yalancı ayaklar ile sarılan içeri alınacak insanları ile biri hariç diğerleri sabit tutulur. Deneyde
madde hücre zarından oluşturulan bir kese içinde paylaşılır. değişken olan bu faktöre bağımsız değişken
denir. Bağımsız değişkene bağlı olarak deği-
paketlenir. Sonra besin kofulu olarak içeri alınır. Gözlemlerin Yapılması şen değişkene ise bağımlı değişken denir.
Besin kofulu Lizozom ile kaynaşır ve sindirilir. Bir problemi daha iyi anlamak ve her yönüyle
b) Pinositoz : Hücre dışındaki büyük sıvı molekülle- incelemek için gözlemler yapılır. Yapılış şekline Bulguların değerlendirilmesi ve sonuç
rin içeri alınmasıdır. Hücre zarı içeri doğru çökerek göre ikiye ayrılır. çıkarma
pinositik cep oluşturur. Enzimlerin, bazı virüslerin ve 1. Nitel gözlem: Herhangi bir ölçme aracı yardımı Kontrollü deney sonuçları hipoteze göre
antikorların alınması bu yolla olur. olmadan duyu organları ile yapılan gözlemlerdir. değerlendirilerek yorumlanır. Veriler hipo-
Ekzositoz: 2. Nicel gözlem: Duyu organlarının yanında bilim- tezi desteklemiyorsa hipotez gözden
Hücre zarından geçemeyecek kadar büyük molekül- sel ölçme araçlarının kullanılması ile yapılan ve geçirilir ya da değiştirilir. Kontrollü deney
sayısal olarak ifade edilebilen gözlemlerdir. sonuçları hipotezi destekliyorsa diğer bilim
çoğu kofuldaki ürünlerini bu şekilde atar. Örneğin insanlarının da test etmeleri sağlanır. Test
pankreasın insülin üretmesi bitki hücrelerinin selü- Problemin Belirlenmesi eden bilim insanları da hipotez ile ilgili aynı
loz çeper oluşturması bunlara örnektir. Bilimsel çalışmaların başlaması için çözülecek sonuçlara ulaşıyorsa hipotez gerçek haline
problemin belirlenmesi gerekir. Bilim insanlarının dönüşür.