Page 122 - 9-sinif-telafi

CANLILAR DÜNYASI 121

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI adlandırılan sınıflandırma birimleri basamaklarına Cins birbirine benzeyen ve ortak birçok
Canlıların belirli özelliklerine göre gruplara ayrıl- kategori denir. özelliği olan türler topluluğudur.
leri benzer ya da farklı olan organlardır. (İnsan kolu İTÖR YAYINEVİ
masına sınıflandırma (sistematik) denir. Canlıların Canlıların sınıflandırılmasında tür ile başlayan ve Populus alba - ak kavak
sınıflandırılmasında kullanılan kural ve kriterleri âlem ile sonlanan 7 kategori bulunur. cins adı tanımlayıcı ad
belirleyen, canlıların isimlendirilmesi ile uğraşan
bilim dalına ise taksonomi denir. Tür Cins Aile Takım Sınıf Şube Alem BAKTERİLER Tür adı
Yapay (Ampirik) Sınıflandırma Sınıflandırma Basamakları ve İkili Adlandırma Hücre duvarı
İlk sınıflandırma yöntemi canlıların renk, desen, Günümüz sistematiğini Carolus Linnaeus yap- Ribozomlar Hücre zarı
yaşadıkları ortam ve şekil yönünden benzerliklerine mıştır. Carolus Linnaeus ilk kez ikili adlandırma Kapsül
göre rastgele düzenlenen yapay sınıflandırmadır. Bu yöntemini kullanmıştır. Bu yöntemde canlıların
sınıflandırmada analog organlar dikkate alınır. adlandırılmasında tür esas olarak alınmıştır.
Analog Organ: Embriyolojik ve filogenetik kökenleri Tür: Ortak bir atadan gelen, yapı ve görev olarak
farklı, görevleri aynı olan organlardır. (Kuşun kanadı benzer özelliklere sahip, kendi aralarında çiftleş-
ve kelebeğin kanadı) tiklerinde verimli bireyler oluşturabilen canlı top- Mezozom
Doğal (Filogenetik) Sınıflandırma luluğudur.
Canlılarda doku ve organların köken bağlantılarına Türden âleme gidildikçe canlılarda ortak özel-
bakılarak yapılan sınıflandırmadır. Anatomik ben- lik azalır, birey sayısı artar, farklı özellikler artar, DNA Pilus Kamçı
zerlik, akrabalık dereceleri, protein yapıları ve fizyo- akrabalık derecesi azalır. • Dünyanın her bölgesinde yaşayan pro-
lojik benzerlikler gibi birçok özellik dikkate alınarak karyot canlılardır.
yapılır. Aynı türün sağlıklı bireylerinde kromozom sayıları
aynıdır. Gen ve protein yapıları ise benzer özel- • İlk defa Anton von Leeuwenhoek tarafın-
Doğal sınıflandırmada; homolog organlar ve kalıtsal likler gösterir. dan ışık mikroskobu ile keşfedildi.
benzerlikler dikkate alınır. Türün Adlandırılması: • Bakterilerde hücre duvarında peptidog-
ilk defa tek ve çift çenekli diye gruplandırmıştır. ED oluşan bir ad ile tanımlamışlardır. İlk olarak Lin- • Bazı bakterilerde ise hücre duvarının
likan vardır.
Homolog Organ : Embriyolojik kökenleri aynı, görev-
Bilim insanları dünyadaki canlıların 2 kelimeden
dışında polisakkarit yapılı kapsül vardır,
ve balina yüzgeci)
naeus tarafından yapılan bu adlandırmaya ikili
hastalık yapıcı bakterilerde görülür.
(binomial) adlandırma denilmiştir.
İlk doğal sınıflandırmayı yapan John Ray tür kavra-
• Beslenme şekline göre ototrof, heterot-
mını da ilk kez ortaya koyan bilim insandır. Bitkileri
• İlk kelime büyük harfle başlar ve cins adıdır.
rof, parazit yaşayabilir.
bazıları ise kemoototrof bakterilerdir.
mamlayıcı adıdır. İki kelime birlikte tür adını
Sınıflandırmada kromozom sayısı dikkate alınmaz. • İkinci kelime küçük harfle başlar ve türün ta- • Üretici bakterilerin bazıları fotoototrof,
Çünkü farklı türlerin kromozom sayısı aynı olabilir. verir. • Hastalık yapan bakterilere patojen bak-
• Tür italik yazılır. teriler denir.
Canlıların belirli özelliklerini taşıyan ve buna göre