Page 76 - 9. SINIF TARİH FAVORİ BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

6. Ünite: Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri
BECERİ TEMELLİ TEST 3 Türk ve İslam Tarihinde Oğuz Türkleri

1 Tuğrul Bey Dönemi’nde Mısır’da egemenliğini sürdüren 3 Selçuklularda hükümdarın çocukları olan meliklerin eği-
Fatımiler ve Bağdat’ta bulunan Şii Büveyhoğulları, Abba- timinden atabeyler sorumluydu. Melikler, atabeyler eşli-
silere yönelik yıkıcı faaliyetlerde bulunmuştur. Abbasi ğinde önemli şehirlere yönetici olarak atanırlardı. Ata-
halifesi, Tuğrul Bey’e bir mektup yazarak halifeliği Fâtımi beyler, devlet ve askerlik işlerinde iyi yetişmiş, tecrübeli
ve Büveyhoğullarının baskısından kurtarmasını istemiştir. kimselerden oluşurdu. Melikler, hükümdar olduklarında
Bunun üzerine harekete geçen Tuğrul Bey 1055 yılında atabeyleri vezir ya da danışman yaparlardı. Atabeylerin,
Bağdat’a girerek Büveyhoğullarının varlığına son vermiş- meliklerin iyi bir devlet adamı olmalarında gösterdikleri
tir. Bağdat camilerinde artık hutbeler Tuğrul Bey adına gayret ne kadar yararlı olmuşsa da melikleri taht için
okunmaya başlanmıştır. Tuğrul Bey’in bu başarısı üze- kışkırtmaları bir o kadar zararlı olmuştur. Hatta merkezi
rine, Abbasi halifesi sarayında Abbasi ve Büyük Selçuklu iktidarın gücünü kaybettiği durumdan yararlanan kimi
devleti yöneticilerinin de bulunduğu büyük bir tören ger- atabeylerin, şehzadelere ait bazı toprakları ele geçirerek
çekleştirmiştir. Halife Kaim Bi Emrillah bu özel törende bağımsız devlet kurabildikleri de olmuştur.
zulmü yıktığı, adaleti kurduğu ve İslamiyet’e yaptığı hiz- Buna göre atabeyler ile ilgili;
metler için Tuğrul Bey’e memnuniyetini dile getirmiştir.
Halife Tuğrul Bey’e altın kılıç, sancaklar, hilatlar vermiş ve I. Devletin çöküşünde ve parçalanmasında etkili olmuş-
başına iki taç giydirmiştir. Tuğrul Bey’in başına giydirilen lardır.
iki taç, onun “Şark ve Garpın Sultanı” olduğu anlamına II. Yetenekli hükümdarların yetişmesine katkıda bulun-
gelmektedir. Halife tarafından ilan edilen fermanda Tuğrul muşlardır.
Bey, bütün Müslümanların yüksek hükümdarı unvanı ile III. Olumlu yönlerinin yanında olumsuz yönleri de olmuş-
anılmıştır. tur.

Buna göre; yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
I. Şii tehlikesi tamamıyla ortadan kaldırılmıştır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
II. Tuğrul Bey halifenin resmi onayı ile yeryüzünün dün-
yevi hükümdarı konumuna gelmiştir. D) II ve III E) I, II ve III
III. İslam dünyasında siyasi yetkiler Tuğrul Bey’e geçmiş,
dini yetkiler ise halifede kalmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III 4 Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleriyle birlikte İslam dün-
yası yeni bir dinamizm kazandı. İslamiyet’i Hindistan,
2 Selçuklular Dönemi, eğitim ve öğretim kurumları açı- Orta Asya, Anadolu, Balkanlar ve Avrupa’ya kadar yaydı-
sından çağının bir dönüm noktası olmuştur. Daha önce lar. İslam dünyasına yapılan Haçlı saldırılarına başarıyla
dağınık ve özel olarak yapılan öğretim, ilk defa Sultan karşı koydular. İslam dünyasına önemli eserler kazan-
Alp Arslan zamanında bir programa bağlanarak devlet dırdılar. Dünyanın ilk üniversitesi sayılan Nizamiye Med-
himâyesine alınmıştır. Devrin ilim ve fikir adamları ülke- resesi, Selçuklu Türkleri tarafından Bağdat’ta kuruldu.
deki eğitim kurumlarına davet edilmiş ve orada maaşlı Bütün dünyanın yakından tanıdığı İbn-i Sina, Farabi,
müderrisler olarak hizmet vermişlerdir. Biruni gibi bilim insanları Türkler arasında yetişti. Hat,
süsleme, ağaç işleri, seramik, çinicilik, maden işlemeci-
Buna göre Türklerin İslam’a hizmetleri ile ilgili;
liği gibi alanlarda İslam uygarlığına önemli katkıda bulun-
I. İslam medeniyetinin gelişmesine önemli katkıda dular. Kısa sürede İslam dünyasında, şifahane (hastane),
bulunmuşlardır. kervansaray, hamam, cami, köprü ve bedesten gibi bir-
II. İlim insanları devlet tarafından desteklenmiştir. çok eser kazandırdılar.
III. Medreselerde genelde Türk kökenli müderrisler Buna göre Türklerin İslam dinine aşağıdaki alanla-
görevlendirilmiştir.
rın hangisine yönelik hizmette bulundukları söyle-
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? nemez?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Sanat B) Siyasi C) Kültür
D) II ve III E) I, II ve III D) Yönetim E) İmar

76 Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih
MARKAJ YAYINLARI