Page 75 - 9. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM
P. 75

4. ÜNİTE: İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI                                ETKİNLİK DEFTERİ


            12.    İlk Türk Devletlerinde Güç ve Yönetim Yapısı

            Etkinlik  Verilen metne göre aşağıdaki soruları örnekteki gibi cevaplayınız.


                                                  İlk Türk Devletlerinde Töre
            İlk Türk devletlerinde hukukun temelini ve kaynağını geleneklerden alan sözlü hukuk kuralları denilen “töre” oluşturmuştu. Töre;
            sosyal düzeni sağlayan örf, âdet, gelenek ve ahlaki değerlerden beslenerek ortaya çıkmıştır. Orta Asya’daki konargöçer yaşam
            tarzının etkisiyle oluşan töre, sadece bu coğrafyayla sınırlı kalmamış, çağlar boyu farklı bölgelerde kurulan Türk devletlerin-
            de de etkili olmuştur. Hareketli göçebe Türk toplumunu yönetmek, her zaman disiplin altında tutmak, etkin hukuk kurallarının
            oluşmasına ve bunların gereği gibi uygulanmasına bağlıydı. Törenin oluşumunda; kut anlayışı ile kağanlar tarafından konulan
            kurallar, kurultayda alınan kararlar ve kağanın iradesiyle toplum içinde yavaş yavaş oluşan gelenekler etkili olmuştur. Getirilen
            kuralların adalete uygun olmasına dikkat edilmiştir. Kağanlar da dâhil olmak üzere bu töreye herkesin uyması zorunludur. Töre,
            Türk toplumunda gerek kağanın iktidarı gerekse devletin sürekliliği için önemli bir koşuldur. Bu sebeple töresini kaybetmiş bir
            ulusun yok olmuş sayılacağı hatırlatılarak kağanlardan her zaman töreye uygun davranmaları istenmiştir. Türk töresine göre
            adam öldürmek, barış zamanında kılıç çekmek, zinada bulunmak, hayvan kaçırmak, hırsızlık yapmak ve benzeri hareketler ke-
            sin olarak yasaklanmıştı. Bu suçları işleyen kişiler idam edilir, onların malları devlet hazinesine alınır ve aile fertlerinin hürriyetleri
            kısıtlanırdı. Hafif suçlara ise genellikle on günü aşmamak üzere hapis veya bedel ödeme cezaları verilirdi.


                                                                               İlk Türk devletlerinde hukukun temelini ve
            1    Töre nedir?                                                   kaynağını geleneklerden alan sözlü hukuk
                                                                                        kurallarına denir.


            2    Töre nasıl ortaya çıkmıştır?                                 Sosyal düzeni sağlayan örf, adet, gelenek ve
                                                                             ahlaki değerlerden beslenerek ortaya çıkmıştır.


            3    Törenin oluşmasında hangi unsurlar etkili olmuştur?          Kut anlayışı, kağanlar tarafından konulan ku-
                                                                             rallar, kurultayda alınan kararlar ve gelenekler


            4    Töre hangi yaşam tarzının etkisiyle oluşmuştur?                      Konargöçer yaşam tarzı



            5    Törede  belirlenecek  kuralların  hangi  ilkeye  uygun  olmasına  dikkat    Adalet
                 edilmiştir?


            6    Türk devletleri için töre niçin önemlidir?                            Devletin sürekliliği için



            7    Türk töresine göre hangi eylemler yasaklanmıştır?           Adam öldürmek, zinada bulunmak, barış zamanın-
                                                                             da kılıç çekmek, hayvan kaçırmak, hırsızlık yapmak



            8    Töreye göre hafif suçlar için hangi cezalar uygulanmıştır?    On günü aşmamak şartıyla hapis ve bedel
                                                                                          ödeme cezası


            9    Kağanlardan her zaman töreye uygun davranmalarının istenmesinin   Ulusun yok olmasını engellemek
                 amacı nedir?



           10    Türklerde etkili hukuk kurallarının uygulanmasının amacı nedir?  Türk toplumunu yönetmek ve disiplin altında
                                                                                             tutmak


                                                                                 Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih  75
                                          MARKAJ YAYINLARI
   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80