Page 73 - 9. SINIF FAVORİ TARİH DEFTERİM

4. ÜNİTE: İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI ETKİNLİK DEFTERİ

10. İlk Türk Devletlerinde Güç ve Yönetim Yapısı

Etkinlik Verilen açıklamaların aşağıdaki kavramlardan hangilerine ait olduğunu örnekteki gibi belirtiniz.

TÜRK DEVLETLERİNDE GÜÇ PAYLAŞIMI VE YÖNETİM ORGANİZASYONU
Kurultay Hatun İkili Teşkilat Ayukı
Ülüş Toygun Kağan Yabgu

Siyasi, kültürel, hukuki ve ekonomik konularda karar İlk Türk devletlerinde hükümet adı verilen yapılanma
alan ve devlet yönetiminin temelini oluşturan en yüksek devlet yönetimi ile ilgili alınan kararları uygulamak ama-
kuruluştur. Ülkenin genel politikasını belirlemek, töre hü- cıyla oluşturulmuştur. Hükümette buyruk adı verilen ba-
kümlerini değiştirmek, hanedan üyeleri arasında hakanı
seçmek ve kanun yapmak başlıca görevleri arasındadır. kanları görev yapardı.

1 Kurultay 5 Ayuki

Ülüş ilkesi gereğince ilk Türk devletlerinde ülke doğu -
Türk kağanı siyasi iktidar ile donatan Gök Tanrı ona aynı batı olarak iki yönetim kanadına ayrılmıştır. Kağan her
zamanda ekonomik güç bağışlamıştır. Türk kağanı bu daim doğuda oturduğu için doğu kanadı devletin merke-
gücü halkın yararına kullanarak elde ettiği maddi varlığı zi ve üstün kabul edilmiş, batı kanadı ise iç işlerinde ser-
adil bir şekilde halka pay etmiştir. best, dış işlerinde kağana bağlı genelde kağanın kardeşi
olmak üzere hanedan üyeleri tarafından yönetilmiştir.

2 Ülüş 6 İkili Teşkilat

Türk devletlerinde kağanın en yakın yardımcısı eşi-
Toy ve kengeş de denilen kurultay üyeleri arasında ka- dir. Devlet yönetiminde söz sahibidir. Devlet meclisine
ğan, hatun, aygucı, tigin, yabgu, boy beyleri, ordu komu- katılır, elçi gönderme ve kabul törenlerinde bulunurdu.
tanları ve bağlı beyliklerin beyleri yer alırdı. Bu üyelerin Gelecekteki kağanın annesi olacağı için Türk boyundan
tamamına verilen isimdir.
gelmesine dikkat edilirdi.

3 Toygun 7 Hatun

Gök Tanrı tarafından kendisine siyasi güç verilen kişidir. Kağanın kardeşidir. Ülkenin batı kanadını yönetir. Kağa-
Görevleri arasında; bu ülkeyi ve halkı doğrudan koru- na bağlı kalmak şartıyla savaşa ve barışa karar verir.
mak, halkın kültür ve refahını sağlamak, töreyi vurgula- Yabancı devletlerle antlaşmalar yapar. Elçiler gönderip
mak, fetihler yapmak ve orduyu komuta etmek yer alır. kabul edebilirdi.

4 Kağan 8 Yabgu

Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih 73
MARKAJ YAYINLARI