Page 57 - matematik-antrenoru-1-21

5.
RASYONEL SAYILAR

BÖLÜM

Rasyonel sayılar konusuna geld�k. Bu konuyu �lkokuldan ber� görüyoruz ded�ğ�n�z� duyar g�b�y�m.
Olsun ama, çok öneml� b�r konu demek k�. Ş�md�ye kadar gördüğümüz konular g�b� bas�t b�r konu.
DATA YAYINLARI
Çözülmey�, anlaşılmayı bekleyen sorular ve öneml� noktalar s�z� bekl�yor. Buyrun.
a
Önce kesr� �fade edel�m a ve b tam sayı olmak üzere; �fades�ne kes�r den�r.
b
a’ya kesr�n payı, b’ye kesr�n paydası den�r. Payı paydasından küçük olan kes�rlere bas�t kes�r, payı
paydasından büyük olan kes�rlere b�leş�k kes�r den�r.

Örnek 23 9 7 sayıları b�rer kes�rd�r.
, ,,
5 48 6 Payı b�r olan kes�rlere de b�r�m kes�r d�-

 1 1 … gibi
. 
,
23 → bas�t kes�r yoruz.   2 10 
,
54
97 → b�leş�k kes�r
,
86
Tam sayılı kes�r �se, b�r tam sayı �le b�r kesr�n yan yana yazılması �le oluşan kes�rd�r.
1 2 5
Örnek 1 , 3 , 4 gibi…
2 5 9
1 1 
1 = 1+
2 2  
2 2 
3 = 3 +  şekl�nde �fade ed�leb�l�r.
5 5 
5 5
4 = 4 + 
9 9 
Tam sayılı kes�rler b�leş�k kes�rlere dönüşeb�l�r.

3 3 5.2 3 13
+
Örnek 2 = 2 + = =
5 5 5 5
+
2 2 3.3 2 11
3 = 3 + = =
3 3 3 3
B�leş�k kes�rler de tam sayılı kesre dönüştürüleb�l�r. B�leş�k kesr�n payını paydasına böler�z. Bölümü tam kısma,
kalan’ı paya, paydayı �se; y�ne paydaya yazarız.
19 4 Payda
19
4 - 16 4 Tam kısım
3 Pay

19 = 4 3 olur.
4 4

Tam sayılı kesr�n başında ""− varsa ""− yok g�b� b�leş�k kesre çev�rd�kten sonra ""− y� b�leş�k kesr�n başına
koyarız.