Page 36 - TYT TÜRKÇE KAZANIM ODAKLI ve YENİ NESİL SORU BANKASI - GİRİŞ YAYINLARI
P. 36
TEST 1 Fiiller (Anlam - Kip - Kişi - Yapı)
FİİLLER (ANLAM - KİP - KİŞİ - YAPI)
Q Bir iş, oluş, hareket, durum bildiren, kişi ve zaman kavramı Dilek (Tasarlama) Kipleri: Gereklilik kipi (-malı/-meli),
taşıyan kelime türlerine fiil (eylem) denir. dilek-şart kipi (-sa/-se), istek kipi (-a/-e), emir kipi (eki yok).
Q Fiiller anlamlarına göre iş (kılış), durum ve oluş fiili olmak Q Bir kip ekinin kendi anlamının, zamanının, dileğinin dışına
üzere üçe ayrılır. çıkarak başka bir kip ekini kastedecek şekilde kullanılma-
Q Nesne alabilen fiillere iş (kılış), nesne alamayan fiillere sına fiil kiplerinde anlam kayması denir. (O yarın geliyor.)
durum ve zaman içinde kendiliğinden gerçekleşen değişiklik- Q Eylemin kim ya da kimler tarafından gerçekleştirildiğini
leri anlatan fiillere de oluş fiilleri denir. ifade eden eklere kişi (şahıs) ekleri denir. Tekil ve çoğul
» taşı(mak) → kılış, uyu(mak) → durum, büyü(mek) → oluş kişiler olmak üzere fiiller altı şahsa göre çekimlenir.
GİRİŞ YAYINLARI
Q Fiillerin bir işi, oluşu, hareketi anlam ve zaman bakımından Q Kip ve şahıs eklerini almış fiillere çekimli fiil denir.
belirtmesine kip denir. Kip ekleri iki başlıkta ele alınır: Q Fiillere “-ma/-me” olumsuzluk eki eklenerek fiiller olumsuz
hâle getirilir. (koşmayacaksın)
Haber (Bildirme) Kipleri: Görülen geçmiş zaman
(-dı/-di), duyulan geçmiş zaman (-mış/-miş), şimdiki zaman Q Fiiller yapılarına göre basit, türemiş ve birleşik (yardımcı
(-yor, -makta), gelecek zaman (-acak/-ecek), geniş zaman fiille yapılan birleşik fiiller, kurallı birleşik fiiller, anlamca
(-r/-ar/-er) kaynaşmış birleşik fiiller) olmak üzere üç başlıkta ele alınır.
1. Her fiil kipinin anlamı bellidir. Ama bazen fiil kipleri kendi 3. Aşağıdakilerin hangisinde gereklilik kipiyle çekim-
anlamının dışında kullanılır. Kip bu durumlarda başka bir lenmiş bir fiil vardır?
kipin anlamını verir. Buna anlam kayması denir.
A) Başını bir gayeye satmış kahraman gibi
Bu parçaya göre; Etinle, kemiğinle, sokakların malısın
I. Saat altıda dükkânlar kapanmış olacak. B) Dünyada taşınacak bir kuru başınız var
II. Yılbaşında kırk yaşına girmiş olacak. Onu da hangi diyar olsa götürürsünüz
III. Bu vakitte beni arayan Ayşe olacak. C) Ne kaldırımlar kadar seni anlayan olur
Ne senin anladığın kadar, kaldırımları
cümlelerinden hangilerinde bu tür bir durumun
örneği vardır? D) Kurulup şiltesine bir tahtırevan gibi
Sonsuz mesafelerin üstünden aşmalısın
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Yağız atlı süvari, koştur, atını, koştur
D) I ve II E) II ve III Sonunda kabre çıkar bu yolun kıvrımları
4. (I) Gördünüz mü, dün dibi yaşanmış eski bir karenin
bana neler ettiğini? (II) Alıp nerelere götürdü, nerelere
2. (I) Deden ilaçlarını yanına aldı. (II) Sen vakitlice uyu- sürükledi. (III) Ne zaman, soluk fotoğraflar arasında
masını gözet mutlaka. (III) Ne zaman uyuyup ne zaman zamanı yakalamaya çalışsam vaktin nasıl geçtiğini anla-
uyanacağını ayarlayamıyor. (IV) Bir yaştan sonra insa- mam. (IV) Her seferinde karelerden birinin ilgi oltasına
noğlu çocuklaşıyor. (V) Hepimizin başına gelecek şey- hem de gönüllüce takılıveririm. (V) İhtiyar Balıkçı gibi,
den söz ediyorum. çek Allah çek, git Allah git...
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
haber kiplerinden biriyle çekimlenmiş bir fiil kulla- dilek kiplerinden biriyle çekimlenmiş birden çok fiil
nılmamıştır? vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V
194 Giriş Yayınları TYT Türkçe
