Page 14 - 10_cografya_ogretmenin
P. 14

12                                                               DOĞAL SİSTEMLER
                             Ç. KAYAÇLAR VE YER ŞEKİLLERİ

              ˇ Yer kabuğunun büyük bir bölümü magmanın soğuması sonucu meydana gelmiştir. Bu soğuma
             ile farklı minerallerden meydana gelmiş kayaçlar oluşmuştur. Kayaçlar bir veya birden fazla
             minerallerin doğal olarak bir araya gelmesiyle oluşan sert maddelerdir.

              ˇ Kayaçlar canlı yaşamının temelini oluşturmaktadır. Kullandığımız toprak, maden, enerji kay-
             nakları, yapı malzemeleri kayaçlar sayesinde sahip olduğumuz önemli kaynaklardan bazıları-
             dır. Çevremizdeki kayaçların asıl kökeni magmadır. Yer altındaki akışkan malzemelerin (lav)
             yeryüzüne çıkıp soğumasıyla kayaçlar meydana gelmiştir. Zamanla dış kuvvetlerin etkisiyle
                                                  YAYINEVİ
             farklı özelliklere sahip kayaçlar da meydana gelmiştir.
              ˇ Kayaçlar, oluşumları ve sahip olduğu özellikleri itibariyle püskürük kayaçlar, tortul kayaçlar
             ve başkalaşım kayaçları olmak üzere üç ana gruba ayrılır:

                          1. OLUŞUMLARINA GÖRE KAYAÇ TÜRLERİ

                                            KAYAÇLAR


             1. Püskürük Kayaçlar      2. Tortul Kayaçlar      3. Başkalaşım Kayaçlar
                  (Magmatik)              (Sedimenter)              (Metamorfik)
                      EDİTÖR
              A. İç Püskürük Kayaçlar  A. Fiziksel Tortul Kayaçlar    a. Mermer

                     a. Granit         a. Çakıl taşı (Konglomera)      b. Elmas
                    b. Diyorit           b. Kum taşı (Kuvars)         c. Mikaşist
                    c. Siyenit                c. Kil taşı              d. Gnays
                     d. Gabro                 d. Breş                 e. Kuvarşist

             B. Dış Püskürük Kayaçlar  B. Kimyasal Tortul Kayaçlar
                    a. Andezit           a. Kalker (Kireç taşı)

                    b. Bazalt             b. Jips (Alçı taşı)
              c. Obsidiyen (Volkan camı)    c. Kaya tuzu
                  d. Volkanik tüf            d. Dolomit

                                      C. Organik Tortuk Kayaçlar

                                              a. Kömür
                                              b. Linyit
                                              c. Turba
                                             d. Tebeşir
                                          e. Mercan kalkeri
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19