Page 65 - 10_edebiyat_ogretmenin

ŞİİR 63
Kutadgu Bilig’deki dört sembolik karakter ve bu karakterlerin temsil ettikleri değerler şun-
lardır:

ˇ Küntogdı: Kelime anlamı olarak “Gün- ˇ Ögdülmiş: Kelime anlamı olarak
doğdu” demektir. Eserde hükümdardır “Övülmüş” demektir. Eserde vezi-
ve hukukun, adaletin sembolüdür. rin oğludur (bilge) ve aklın / bilginin
sembolüdür.
ˇ Aytoldı: Kelime anlamı olarak “Do- ˇ Odgurmuş: Kelime anlamı olarak
lunay” demektir. Eserde vezirdir ve “Uyanmış” demektir. Eserde vezi-
saadetin / mutluluğun sembolüdür. rin kardeşidir (derviş) ve akıbetin /
kanaatin temsilcisidir.

Kutadgu Bilig’den Sözler

F Akıllı insanın sözü akılsız insan için gözdür.

F Yere ne ekilirse yine o biter. YAYINEVİ
F Anlayış bir yulardır, insan onu elinde tutarsa emeline ulaşır. Elini uzatarak gökteki
yıldızları tutsan ve başın göğe değse bile, sonunda sen yine yerdesin.
F İnsanların aslına, onların hareketleri şahittir.

F İnsan nadir değil, insanlık nadirdir.
EDİTÖR
ˇ Divânu Lügati’t Türk: Eserin kelime anlamı “Türkçenin Karşılaştırmalı Sözlüğü”dür. Divânu
Lügati’t Türk, Kaşgarlı Mahmut tarafından Bağdat’ta 1072 - 1074 yılları arasında yazılan
Türkçe - Arapça ansiklopedik bir sözlüktür. Eser Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin
de Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla Arapça yazılmıştır. Eserde
Türkçe sözcüklerin anlamları Arapça açıklanmakta ve bu sözcüklerin kullanım alanlarından
örnekler verilmektedir. Kaşgarlı Mahmut eserini hazırlarken şiirlerden, dörtlüklerden,
ağıtlardan, atasözü ve deyimlerden yararlanmış; halk ağızlarından derlemeler yapmıştır.
Bu bakımdan Divânu Lügati’t Türk adlı eser Türk dili ve kültürü açısından eşsiz bir kay-
naktır.

Divânu Lügati’t Türk’ün Şekil ve Anlam Özellikleri
ˇ Bu eser Türkçenin ilk sözlüğü, ilk dil bilgisi kitabı, ilk derleme çalışması ve ilk antolojisi-
dir.

ˇ Eserde sözcüklerin sadece anlamları verilmemiş, kullanım alanları da örneklendirilmiştir.
ˇ 11. yüzyılda kaleme alınmıştır. Kaşgarlı Mahmut eserini yazmak için birçok Türk boyunu

gezerek derlemeler yapmıştır.
ˇ Sözlü edebiyat dönemine ait edebî ürünlerin (koşuk, sav, sagu, destan) günümüze kadar
ulaşmasını sağlamıştır.