Page 67 - 10_edebiyat_ogretmenin

ŞİİR 65
Ahmet Yesevi aynı zamanda Yesevilik tarikatının da kurucusudur. Bu tarikat ve hikmet
adlı şiirler, Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasında oldukça etkili olmuştur. Eserde genel ola-
rak dervişlik hakkında övgülerden, bu dünyadan şikâyetten, cennet ve cehennem tasvirle-
rinden, peygamberin hayatından ve mucizelerinden bahsedilir.
Divan-ı Hikmet’in Şekil ve İçerik Özellikleri

ˇ Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır ve 144 hikmetle bir münacaattan oluşur.
F Hikmetler abcb, dddb, eeeb şeklinde uyaklanmıştır. Dördüncü dizelerin birbiriyle
uyaklı oluşu hatta zaman zaman aynen tekrarlanışı bu şiirlerin musiki ile okunmak
için söylendiğini gösterir.
ˇ Bu eser sonraki dönemlerde Anadolu’da yayılacak tasavvuf düşüncesinin de temeli kabul
edilir.
ˇ İstifham (soru sorma) ve tecahül-i arif (bilmezlikten gelme) sanatları sık kullanılmıştır.

Divan-ı Hikmet’ten bir dörtlük YAYINEVİ

Eyâ dostlar kulak salıng uyduğumga (Ey dostlar, kulak verin dediğime)

Ne sebebdin altmış üçde kirdim yirge (Ne sebepten altmış üçte girdim yere?)
EDİTÖR
Mirâc üzre hak mustafâ ruhum kördi (Miraç üstünde hak Mustafa ruhumu gördü)
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yirge (O sebepten altmış üçte girdim yere) .

NOT
Ahmet Yesevi 63 yaşından sonra mezar büyüklüğünde bir çukurun içinde inzivaya çekilmiş,
toprağın altında yaşamayı seçmiştir. Bunun nedeni peygamberimizin 63 yaşında hayata
veda etmiş olmasıdır. Ahmet Yesevi de bu yaştan sonrasını yaşamaya uygun görmemiş ve
yaklaşık 10 yıl bu şekilde çile denilen inziva hayatını sürdürmüştür.

HALK ŞİİRİ

ˇ İslamiyet öncesi dönemde görülen sözlü edebiyata dayalı
şiir söyleme geleneği, İslamiyet sonrasında da devam etti-
rilmiş ve bu gelenek halk şiiri adı altında varlığını sürdür-
müştür. Bu şiirin şekil ve içerik özellikleri hakkında şunlar
söylenebiilir:
F Tema ve şekil bakımından İslamiyet öncesi dönemde
görülen Türk şiiriyle büyük benzerlik görülür.
F Halk şiiri tarzında şiir söyleyen şairlere “âşık” denmiştir. Âşıklar saz eşliğinde şiir
söylemişlerdir.