Page 86 - 10_edebiyat_ogretmenin
P. 86
84 ŞİİR
ˇ Dörtlük sayısı çoğu zaman 4 ile 8 arasındadır.
F Geçti cânânın firakı canıma (Sevgiliden ayrılığım canıma yetti.)
Tîr-i cevri gibi girdi kanıma (Eziyet okları kanıma girdi.)
Nâleden bir kimse gelmez yanıma (İnlememden kimse yanıma gelmez.)
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma (Ey sabah rüzgârı sevgilime bunları söyle.)
Bent birimi ile yazılan nazım şekilleri
Terkibibent
YAYINEVİ görüşler,
ˇ Toplumun bozuk yönleri, dalkavukluklar, idarecilerin kötü davranışları, felsefi
toplumdan şikâyet, Allah’ın varlığı ve kudreti, kâinatın sonsuzluğu, insanın bu kudret ve
sonsuzluk karşısındaki durumu ve hayattaki zıtlıklar gibi konuların işlendiği nazım şeklidir.
Aruz vezniyle yazılır. Terkibibent en az 3, en fazla 10 bentten oluşur ve her bent 6 ile 10
beyitten oluşur.
Terkibibendin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ Bentlerin kafiye düzeni gazele benzer. Yani ilk beyit kendi arasında kafiyeli, sonraki be-
yitlerin ilk mısrası serbest ikinci mısra ilk beyitle kafiyelidir. (aa, xa, xa, xa, xa...)
EDİTÖR
ˇ Her bendin sonunda vasıta beyti denen bir beyit vardır. Bu beyit her bentten sonra
değişir ve vasıta beyti, bentteki dizelerden ve diğer vasıta beyitlerinden ayrı kafiyelenir.
(aa xa xa xa xa xa bb...)
ˇ Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu türün edebiyatımızdaki önemli isimlerindendir.
ˇ Her bende “hane”, bentleri bağlayan beyitlere de “vasıta” adı verilir.
F Pek rengine aldanma felek eski felektir (Felek eski felektir, görüntüsüne aldanma)
Zira feleğin meşreb-i nasazı dönektir (Zira feleğin özünde döneklik vardır)
Ya bister-i kemhada ya viranede can ver (Ya kuş tüyü yatakta ya viranede can ver)
Çün bay u geda hâke beraber girecektir (Zengin de fakir de toprağa beraber girecek)
Terciibent
ˇ Bentlerden oluşan ve bent sayısının 5 ile 12 arasında değiştiği; felek, Allah’ın kudreti,
kâinatın sonsuzluğu, hayatın zorlukları, dünyadan şikâyet gibi soyut konuların işlendiği na-
zım şeklidir.
Terciibendin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ Bentlerin kafiye düzeni gazeldeki gibidir.