Page 172 - 11_fizik_ogretmenin

170 ELEKTRİK VE MANYETİZMA
ˇ Tel çerçeve Âv hızıyla manyetik alan içeri- K L M N
sinden geçerken, manyetik alan bölgesine Áv Áv
girerken ve çıkarken akı değişimi olduğun- Áv Áv
dan indüksiyon akımı oluşur. Tel çerçeve L
konumundayken manyetik alan içerisinde
kalan alanı arttığından akı artar. Akının
artması ters yönde manyetik alan oluşturacak şekilde indüksiyon akım oluşmasına neden
olur. Yani L konumunda tel çerçevede saatin tersi yönünde indüksiyon akımı oluşur. N konu-
munda ise alan azalır, akı azaldığından indüksiyon akımı manyetik alan yönünde bir manyetik
YAYINEVİ
alan şiddeti oluşturur. Yani saat yönünde çerçevede indüksiyon akımı oluşur. M konumunda
akı değişmediğinden indüksiyon akımı oluşmaz.

ˇ Düzgün manyetik alan içerisindeki U teli üzerinde  uzunluklu ÁB
teli Âv hızıyla manyetik alana dik olacak şekilde çekersek telin 1
uçları arasında bir indüksiyon emk’sı oluşur. Telin taradığı alan, R Áv
∆A = v..∆t kadar olup akı değişimi ise, ∆Φ = B . v .. ∆t ka- 2
dardır. v.t
∆φ Bv
⋅ ⋅ ⋅∆t
ε= − olup ε= − ’den ε = -B . v . elde edilir.
∆ t ∆t
EDİTÖR
ˇ Ayrıca tel sağa doğru hareket ettiği sırada akı arttığından oluşan indüksiyon akımı ters
yönde manyetik alanı oluşturur. İndüksiyon akımının oluşturduğu manyetik alan şiddetinin
yönü sayfa düzleminden dışa doğru olursa R direnci üzerinden 2 yönünde indüksiyon akımı
oluşur.
ÁB N S ÁB
ˇ Bobin ile mıknatıs arasındaki mesafe M
artarsa indüksiyon akımı manyetik alan- ÁB
la aynı yönde manyetik alan oluşturacak d
bir akım yönü oluşturur. R direncinden
2 yönünde indüksiyon akımı geçer. Eğer 1 R 2
d mesafesi azalırsa akı arttığından mık-
natısın manyetik alanına zıt yönde bir manyetik alan oluşur. Bu da R direncinden 1 yönünde
indüksiyon akımının geçmesine neden olur.

Öz İndüksiyon Emk'si ve Akımı ÁB

ˇ Solenoid devresindeki akım şiddetinde meydana gelecek
bir artış veya azalış sırasında oluşan engelleyici akıma N
öz indiksiyon akımı denir. Lenz kanununa göre kendini
oluşturan nedene (manyetik akı değişimine) karşı oluşur.
Yani akım arttığı sırada akıma zıt yönde, azaldığı sırada
akımla aynı yönde oluşan akıma öz indüksiyon akımı denir. N
ˇ Devredeki öz indüksiyon akımı ve emk’si 2 şekilde oluşur. Φ = 0 Φ = B . A