Page 173 - 11_fizik_ogretmenin

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 171
Sürgünün hareket etmesiyle direnç ve ters orantılı olarak devre
akımı değiştiğinden öz indüksiyon akımı oluşur. Anahtarın açılıp
kapanması sırasında akım çok kısa bir sürede maksimum olup sı-
ε fırlandığı sırada öz indüksiyon akımı oluşur.
Sürgü + - ∆φ
Öz indüksiyon elektromotor kuvveti, 'ε = − ⋅ ve
N
2 1 İ
devre i ∆ ∆ t
' ε = − L ile hesaplanır. Burada L öz indüksiyon katsayısı olup
Anahtar ∆ t
birimi Henry’dir.
Yani akım şiddetindeki değişimlere, makara ürettiği öz indüksiyon akımı ile engel olmaya çalışır.

i(devre akımı) i öz

∆t ∆t ∆t
1 2 3 t

t(zaman) YAYINEVİ
∆t ∆t ∆t
1 2 3
Anahtar kapatılırken, akım artarken; Anahtar açılırken, akım azalırken;
i devre i devre

i , ε i , ε
öz öz öz öz
Devre Devre
akımı akımı
∆i
∆i EDİTÖR

Zaman ∆t Zaman
∆t

Akım makarasıyla oluşturulan sistemde reosta sürgüsü
ok yönünde hareket ettiği sürede oluşan indüksiyon ve
1 Sürgü öz indüksiyon akımı hangi yönde oluşur?
2 + - R
V 3 4

ÇÖZÜM
Sürgü ok yönünde hareket ederse devrenin
ÁB ÁB ÁB direnci azaldığından akım artar. Akımın artma-
i Sürgü sı zıt yönde öz indüksiyon akımının oluşmasına
i + - R
öz neden olur. Yani 2 yönünde öz indüksiyon akımı
V İndüksiyon akım yönü oluşur.