Page 168 - 11_fizik_ogretmenin

166 ELEKTRİK VE MANYETİZMA
ˇ Yüke etki eden kuvvet yönü sağ el kuralı ile belirlenir. Açık olan sağ elin dört parmağı man-
yetik alan yönünü, baş parmak yükün hareket yönünü, avuç içi ise kuvvet yönünü gösterir.
Fakat pozitif yüklere avuç içi yönünde, negatif yüklere avuç içinin tersi yönünde kuvvet
etki eder.

+ yüke v
ÁB ÁF Á
Etki eden kuvvet şiddeti;

YAYINEVİ
F = qv B⋅⋅ ile hesaplanır. Manyetik alan ile hız arasındaki açı α

olursa F = q v B sin⋅⋅ ⋅ α ile hesaplanır.

ÁF
- yüke
ÁB
-q +q
Şekilde V hızıyla manyetik alan içerisinde hareket eden +q ve Áv
-q yüküne belirtilen yönde manyetik kuvvet etki eder.

ÁF ÁF

ÁB Yük manyetik alanda şekildeki gibi Áv hızıyla girerse yüke etki
+q α Á v o eden kuvvet Á ÁF = q . v . B . sinα ile hesaplanır. Burada kullanı-
lan açı hız ile manyetik alan arasındaki açıdır.

ÁB
+q Yük manyetik alana paralel Á v hızıyla hareket eder veya yük
v
Á
v = 0 O EDİTÖR
hareket etmezse yüke manyetik kuvvet etki etmez.

B Manyetik alanda v hızıyla hareket eden yüke manyetik ve merkez-
kaç kuvveti zıt yönde eşit şiddette etki ederse yük manyetik alan
r içerisinde dairesel hareket yapar. Bu durumda,
+q
F F manyetik ÁF = -ÁF olur. Kuvvet eşitlikleri yazılırsa
merkezcil manyetik merkezcil
v 2 mv⋅
qv B m⋅⋅ = ⋅ v olup buradan yarıçap r = 'ye eşit olur.
r qB⋅
Ayrıca bu kuvvet eşitliğinden yükün;
m2 ⋅π
Dolanım periyodu → T = Momentumu → ÁP = ÁB . q . r
Bq ⋅
Bq ⋅ qr B⋅⋅
Açısal hızı → W = Kütlesi → m = ile bulunur.
ile bulunur.
m v